آیا امکان درمان دیابت نوع دو وجود دارد؟

با استفاده از درمان‌های موجود امکان بهبود دیابت نوع دو وجود دارد، اما در صورت عدم تغییر سبک زندگی و عوامل ایجاد کننده دیابت هیچ تضمینی وجود ندارد که این بهبود دائمی باشد. دیابت بهبودیافته به وضعیتی گفته می‌شود که قند خون شما در دامنه طبیعی قرار بگیرد و دیگری نیازی به مصرف دارو نداشته باشید.  پیش از آغاز هر نوع اقدامی برای بهبود دیابت نوع دو باید توجه داشت که دیابت یک بیمار مزمن محسوب می‌شود و همچون سایر بیماری‌های مزمن بهترین راه برای کنترل و درمان آن شناسایی عوامل ایجاد کننده آن می‌باشد. چندین عامل در بروز این نوع از دیابت نقش دارند ولی مهم‌ترین عامل خطر آن اضافه وزن یا چاقی می‌باشد. بنابراین کاهش اضافه‌ وزن نقش مهمی در کاهش بروز دیابت نوع دو و بهود آن خواهد داشت، اما توجه داشته باشید که کاهش وزن نیازمند تعهد مداوم فرد برای برنامه‌ریزی در مورد رژیم غذایی، مصرف موادخوراکی سالم و ورزش منظم است. اگر شما به این سه مورد پایبند باشید ممکن است بتوانید از دیابت نوع دو و عوارض آن رها شوید. در ادامه در ابتدا علت بروز دیابت نوع دو و سپس نکات مهمی که باید به هنگام تلاش برای رهایی از آن به خاطر داشته باشید مورد بحث قرار گرفته‌اند.

دیابت نوع دو چیست؟

پانکراس هورمونی به نام انسولین تولید می‌کند که به هنگام افزایش قندخون(گلوکز) به جریان خون ترشح می‌شود. ورود انسولین به جریان خون موجب ورود قند به درون سلول و استفاده از آن به عنوان منبع انرژی می‌گردد. با کاهش میزان قند در جریان خون، پانکراس نیز ترشح انسولین را کاهش می‌دهد. باید توجه داشت که همیشه مقداری پایه انسولین در جریان خون وجود دارد و میزان ترشح انسولین متناسب با میزان قند دریافتی از مواد غذایی مصرفی می‌باشد.

دیابت نوع دو از 2 طریق بر چگونگی متابولیسم قند موجود در جریان خون تاثیر می‌گذارد: (الف) بدن انسولین کافی ترشح نمی‌کند؛ و (ب) گیرنده‌های انسولین سلول‌های بدن نسبت به انسولین ترشح‌شده مقاوم می‌شوند. صرف‌نظر از اینکه کدامیک از این دو حالت رخ دهد، میزان قندخون افزایش می‌یابد و منجر به وضعیتی می‌شود که به آن هیپرگلیسمی می‌گویند.

مهم‌ترین علائم دیابت نوع دو کنترل‌نشده عبارتند از:

• تشنگی شدید؛
• تکرر ادرار؛
• افزایش گرسنگی؛
• کاهش وزن نامعمول (گاهی اوقات کاهش وزن حتی در حالتی که فرد غذای بیشتری مصرف می‌کند)؛
• بهبود دیرهنگام عفونت‌ها؛
• تاری دید؛
• ظهور لکه‌های سیاه روی پوست.

در نهایت اینکه، دیابت نوع دو بیشتر در بزرگسالان بروز می‌یابد اما با افزایش شیوع چاقی میان کودکان سن بروز آن در حال کاهش است. بنابراین اگر در پی کاهش احتمال بروز این نوع از دیابت در میان فرزندان خود هستید توجه زیادی به تغذیه و فعالیت فیزیکی آنها داشته باشید.

درمان‌های رایج دیابت نوع دو

درمان اصلی دیابت نوع دو کاهش وزن از طریق اصلاح رژیم غذایی و افزایش فعالیت فیزیکی می‌باشد و در برخی موارد فرد نیاز به دریافت دارو یا تزریق انسولین نیز دارد. باید توجه داشت که اثرات جانبی برخی از داروهای دیابت کاهش وزن می‌باشد، که خود کمک مضاعفی است برای بهبود سریع‌تر فرد. بنابراین اگر فرد رژیم غذایی سالم‌تری داشته باشد، بیشتر ورزش کند و وزن خود را کاهش دهد، نه تنها از عوارض دیابت پیشگیری می‌کند بلکه علائم آن نیز کاهش خواهند یافت. توجه داشته باشید که عامل اصلی معکوس ساختن روند پیشرفت دیابت نوع دو کاهش وزن است، زیرا چربی اضافه بدن بر تولید انسولین و چگونگی استفاده از آن در بدن (عمدتا از طریق مسدود ساختن گیرنده‌های انسولین سلول‌ها) تاثیر می‌گذارد. در ادامه به مهم‌ترین اقدامات ذکر شده برای بهبود دیابت پرداخته شده است.

تحرک فیزیکی و معکوس‌ساختن روند پیشرفت دیابت

به هنگام تصمیم برای افزایش تحرک فیزیکی توجه داشته باشید که منظم ورزش کردن اهمیت بسیار بیشتری از خود ورزش دارد. به دیگر سخن اگر فرد شروع به ورزش کند اما این ورزش منظم نباشد به اندازه زمانی‌که ورزش منظم دارد دیابت نوع دو وی بهبود نخواهد یافت. همچنین، پیش از اجرای هرنوع برنامه ورزشی با پزشک خود مشورت کنید و به این موارد توجه داشته باشید:

• به آرامی مدت زمان و شدت ورزش را افزایش دهید. اگر بدن شما به فعالیت فیزیکی عادت ندارد، با قدم زدن‌های کوتاه شروع کنید و به تدریج طول مدت و شدت آن را افزایش دهید.
• قدم زدن سریع بسیار مهم است. قدم زدن سریع روشی عالی برای افزایش فعالیت فیزیکی است و در عین حال روشی کم‌هزینه و همیشه در دسترس نیز می‌باشد.
• پیش، در حینِ و پس از فعالیت فیزیکی قندخون خود را چک کنید. اینکار احتمال کاهش شدید قندخون به هنگام فعالیت فیزیکی را به میزان زیادی کاهش می‌دهد.
• برای مواقعی که ممکن است دچار قندخون شوید مقداری ماده غذایی همراه خود داشته باشید.

رژیم غذایی خود را تغییر دهید

بهبود کیفیت رژیم غذایی عامل مهم دیگری برای کاهش وزن، مدیریت علائم دیابت و معکوس‌ساختن روند پیشرفت دیابت نوع دو می‌باشد. رژیمی که دارای این شرایط باشد به شما کمک می‌کند که دیابت خود را مدیریت کنید:

• کالری کمی دارد، به‌ویژه کالری‌هایی که منشاء کربوهیدراتی دارند؛
• شامل چربی‌های سالم می‌شود؛
• شامل انواع مختلفی از میوه‌جات و سبزیجات تازه و یخ‌زده می‌شود؛
• غلات کامل دارد؛
• پروتئین بدون چربی (که در ماهی، لبنیات کم چر، سویا و لوبیاها وجود دارد)؛
• عدم مصرف الکل؛
• مصرف محدود مواد شیرین.

به‌هنگام انتخاب میان رژیم‌های غذایی مختلف در وهله اول توجه داشته باشید که رژیم غذایی خاصی که منجر به درمان دیابت نوع دو شود وجود ندارد، اما در عین حال کاهش وزن افراد دارای اضافه وزن مزایای فراوانی برای کنترل دیابت و سلامت کلی آنها دارد. برخی از مهم‌ترین مزایای کاهش وزن عبارتند از: کاهش نیاز به درمان، سطوح بهتر قندخون و ریسک کمتر ابتلا به عوارض دیابت. شواهد نشان می‌دهند که کاهش وزن 15 کیلوگرمی یا کاهش 5% وزن بدن می‌تواند هدف مناسبی باشد. پیش از شروع هر اقدامی برای کاهش وزن توجه داشته باشید که روش‌های مختلفی برای کاهش وزن وجود دارد که لزوما یک راه حل مشترک برای همه وجود ندارد.