انسولین لانتوس (Insulin Lantus) یا انسولین گلارژین

اشکال دارویی
انسولین لانتوس معمولا به‌صورت محلول تزریقی در قلم‌های آماده تزریق (SoloStar®) یا ویال موجود است. قلم‌های آماده تزریق استفاده را برای بسیاری از بیماران آسان‌تر نموده‌اند.

آموزش و نکات مهم در تزریق انسولین

• شستشوی دست‌ها قبل از تزریق؛
• بررسی ظاهر انسولین (باید شفاف و بدون ذره باشد). اگر کدر بود یا حاوی ذرات معلق بود، نباید استفاده شود؛
• استفاده از سوزن جدید برای هر تزریق. استفاده مجدد از سوزن‌ها خطر عفونت، درد و آسیب بافتی را افزایش می‌دهد؛
• تمیز کردن محل تزریق با پد الکلی و اجازه دادن به پوست برای خشک شدن قبل از تزریق؛
• ایجاد یک چین پوستی کوچک (در صورت لزوم، به ویژه در افراد لاغر) برای تزریق در بافت زیرپوستی؛
• تزریق دارو با زاویه ۹۰ درجه نسبت به پوست (در برخی موارد ممکن است زاویه ۴۵ درجه توصیه شود، با پزشک خود مشورت کنید)؛
• نگه داشتن سوزن در پوست برای چند ثانیه پس از تزریق برای اطمینان از تزریق کامل دوز؛
• عدم ماساژ دادن محل تزریق پس از تزریق، زیرا این کار می‌تواند جذب انسولین را تغییر دهد؛
• دفع ایمن سوزن‌ها در ظروف مقاوم به سوراخ شدن.

ترکیب با سایر انسولین‌ها یا داروها
انسولین لانتوس نباید با هیچ نوع انسولین دیگری در یک سرنگ مخلوط شود، زیرا این کار می‌تواند پروفایل اثرگذاری لانتوس را تغییر دهد. همچنین نباید با هیچ داروی دیگری مخلوط شود. در صورت نیاز به استفاده از انسولین‌های سریع‌اثر یا سایر داروهای تزریقی، باید از سرنگ‌ها و محل‌های تزریق جداگانه استفاده شود.

مزایای انسولین لانتوس

انسولین لانتوس به دلیل ویژگی‌های فارماکولوژیکی خود مزایای قابل توجهی در مدیریت دیابت ارائه می‌دهد:

1. اثرگذاری طولانی و پایدار مهمترین مزیت لانتوس فراهم کردن یک سطح پایه ثابت و بدون قله از انسولین برای حدود ۲۴ ساعت است. این پروفایل اثرگذاری به کنترل قند خون در طول شب و بین وعده‌های غذایی کمک کرده و نوسانات قند خون را به حداقل می‌رساند؛
2. کاهش خطر هیپوگلیسمی (افت شدید قند خون) در مقایسه با انسولین‌های بازال قدیمی‌تر مانند NPH  که قله اثر مشخصی دارند و می‌توانند باعث افت قند خون (هیپوگلیسمی) در زمان اوج فعالیت خود شوند، لانتوس به دلیل پروفایل صاف اثرگذاری، خطر افت قند خون، به ویژه افت قند خون شبانه را کاهش می‌دهد. این موضوع برای تمام افراد دیابتی، به‌ویژه آن‌هایی که سابقه هیپوگلیسمی دارند یا در معرض خطر آن هستند، بسیار مهم است؛
3. سهولت استفاده (تزریق یکبار در روز) نیاز به تنها یک تزریق در روز بار درمانی را برای افراد دیابتی کاهش می‌دهد و به بهبود پایبندی به درمان کمک می‌کند؛
4. انعطاف‌پذیری در زمان تزریق اگرچه توصیه می‌شود هر روز در یک ساعت ثابت تزریق شود، اما انعطاف‌پذیری محدودی در زمان تزریق وجود دارد که می‌تواند با سبک زندگی بیمار سازگار شود؛
5. مناسب برای ترکیب در رژیم‌های درمانی پیچیده‌تر لانتوس به خوبی با انسولین‌های سریع‌اثر قبل از وعده‌های غذایی یا داروهای خوراکی دیابت ترکیب می‌شود و امکان دستیابی به کنترل جامع قند خون را فراهم می‌کند.

عوارض انسولین لانتوس

مانند هر دارویی، انسولین لانتوس نیز ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. شایع‌ترین عارضه جانبی مرتبط با استفاده از انسولین، هیپوگلیسمی (افت قند خون) است.
هیپوگلیسمی
افت قند خون زمانی رخ می‌دهد که سطح قند خون به زیر حد طبیعی کاهش یابد. علائم هیپوگلیسمی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• لرزش؛
• تعریق؛
• تپش قلب؛
• سرگیجه یا سبکی سر؛
• گرسنگی شدید؛
• تحریک‌پذیری یا تغییرات خلقی؛
• سردرد؛
• ضعف یا خستگی؛
• اختلال بینایی؛
• گیجی؛
• تشنج یا از دست دادن هوشیاری (در موارد شدید).

عوامل خطر برای هیپوگلیسمی شامل تزریق دوز بیش از حد انسولین، عدم مصرف وعده‌های غذایی یا تاخیر در خوردن، ورزش بیش از حد، مصرف الکل، تغییر در جذب انسولین و تداخلات دارویی می‌شود. مدیریت هیپوگلیسمی شامل مصرف سریع منابع قند سریع‌جذب مانند آبمیوه، نوشابه شیرین یا قرص گلوکز می‌شود. در موارد شدید که بیمار قادر به بلع نیست، ممکن است نیاز به تزریق گلوکاگون باشد. آموزش بیمار در مورد تشخیص و درمان هیپوگلیسمی حیاتی است. برای اطلاعات بیشتر در این رابطه می‌توانید به مقاله «گلوکاگون و نقش آن در کنترل قند خون» مراجعه کنید.

سایر عوارض انسولین لانتوسط

• واکنش‌های محل تزریق  قرمزی، تورم، خارش، درد یا کبودی در محل تزریق. این واکنش‌ها معمولا خفیف و موقتی هستند؛
• لیپودیستروفی یا لیپوهیپرتروفی  تشکیل توده‌های چربی (لیپوهیپرتروفی) یا فرورفتگی در پوست (لیپوآتروفی) در محل‌های تزریق مکرر بدون چرخش مناسب. این عارضه می‌تواند جذب انسولین را مختل کند؛
• واکنش‌های آلرژیک واکنش‌های آلرژیک به انسولین نادر هستند اما ممکن است رخ دهند. این واکنش‌ها می‌توانند شامل بثورات جلدی، خارش عمومی، کهیر، تورم و در موارد شدید، آنافیلاکسی (یک واکنش آلرژیک تهدیدکننده حیات) باشند؛
• افزایش وزن  افزایش وزن می‌تواند یک عارضه جانبی درمان با انسولین باشد. این به دلیل تاثیر انسولین بر ذخیره گلوکز و چربی و گاهی اوقات افزایش مصرف غذا برای پیشگیری یا درمان هیپوگلیسمی رخ می‌دهد؛
• اِدِم (ورم) در برخی موارد، به‌ویژه در ابتدای درمان با انسولین، ممکن است احتباس مایعات و ادم رخ دهد؛
• تداخلات دارویی  لانتوس ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد که می‌تواند بر سطح قند خون تاثیر بگذارد. مهم است که پزشک از تمام داروهایی که بیمار مصرف می‌کند، از جمله داروهای تجویزی، بدون نسخه و مکمل‌های گیاهی، آگاه باشد. داروهایی که می‌توانند اثر انسولین را افزایش دهند و خطر هیپوگلیسمی را زیاد کنند شامل برخی داروهای خوراکی دیابت، مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE inhibitors)، مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسینII  (ARBs)، برخی داروهای ضد افسردگی‌، سالیسیلات‌ها و برخی آنتی بیوتیک‌ها می‌شود. داروهایی که می‌توانند اثر انسولین را کاهش دهند و خطر هیپرگلیسمی (افزایش قند خون) را زیاد کنند شامل کورتیکواستروئیدها، هورمون‌های تیروئید، برخی داروهای ضد روان‌پریشی و برخی دیورتیک‌ها می‌شود. توجه داشته باشید که الکل می‌تواند بر سطح قند خون تاثیر بگذارد و خطر هیپوگلیسمی را افزایش دهد. برای لیست کامل داروهای کاهنده قند خون و مکانیسم تاثیر آنها می‌توانید به مقاله «داروهای خوراکی کاهش ‌دهنده قند خون (قرص قند)» مراجعه کنید.