انسولین رایزودگ: کاربردها، نحوه مصرف و عوارض
انسولین رایزودگ (Ryzodeg) یک نوع انسولین ترکیبی پیشرفته است که با هدف کنترل جامع قند خون در افراد دارای تشخیص دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 طراحی و تولید شده است. این داروی نوآورانه با ترکیب دو نوع انسولین با پروفایل‌های عملکردی متفاوت، یعنی انسولین دگلودک (Insulin Degludec ) به عنوان یک انسولین طولانی‌اثر و انسولین آسپارت (Insulin Aspart ) به عنوان یک انسولین سریع‌اثر، امکان مدیریت بهتر و انعطاف‌پذیرتر سطح قند خون را فراهم می‌آورد. در این نوشتار از مجله شکربان به بررسی ویژگی‌ها، مزایا، نحوه استفاده و نکات مهم مربوط به انسولین رایزودگ پرداخته شده است.
مشخصات کلیدی انسولین رایزودگ
انسولین رایزودگ یک فرمولاسیون دارویی منحصربه‌فرد است که عملکرد دوگانه انسولین‌های پایه و بولوس (غذا) را در یک قلم تزریقی واحد ترکیب می‌کند. این ویژگی، پیچیدگی رژیم‌های درمانی که نیاز به تزریق دو نوع انسولین مجزا دارند را کاهش می‌دهد و به بهبود سهولت استفاده و در نتیجه، پایبندی بیمار به درمان کمک می‌کند.
ترکیب اسنولین رایزودگ رایزودگ
انسولین رایزودگ شامل دو جزء فعال دارویی می‌شود:
- انسولین دگلودک (Insulin Degludec) این بخش از رایزودگ، نقش انسولین پایه را ایفا می‌کند. انسولین دگلودک یک آنالوگ انسولین طولانی‌اثر نسل جدید است که با تشکیل هگزامرهای پایدار در محل تزریق زیر جلدی، به آهستگی در طول زمان آزاد می‌شود. این آزادسازی تدریجی، یک سطح ثابت و پیوسته از انسولین را در جریان خون فراهم می‌کند که برای کنترل قند خون در فواصل بین وعده‌های غذایی و در طول شب بسیار مهم است. مشخصه بارز انسولین دگلودک، نیمه عمر بسیار طولانی آن (بیش از 25 ساعت) و پروفایل فعالیت صاف و پایدار آن است که منجر به کاهش نوسانات قند خون و ریسک هیپوگلیسمی (افت شدید قند خون)، به‌ویژه هیپوگلیسمی شبانه، می‌شود؛
- انسولین آسپارت (Insulin Aspart) این جزء از رایزودگ، نقش انسولین بولوس یا غذایی را بر عهده دارد. انسولین آسپارت یک آنالوگ انسولین سریع‌اثر است که با تغییر در ساختار مولکولی انسولین انسانی، جذب آن از محل تزریق به جریان خون تسریع شده است. این سرعت جذب بالا، باعث می‌شود که انسولین آسپارت به سرعت شروع به عمل کرده و پیک اثر خود را در زمان مناسب پس از صرف غذا (معمولا 1 تا 2 ساعت) نشان دهد. هدف اصلی انسولین آسپارت کنترل افزایش قند خون پس از وعده‌های غذایی (قند خون پس از پراندیال) است.
نسبت این دو انسولین در فرمولاسیون رایزودگ معمولا ثابت است. به عنوان مثال، در رایزودگ 70/30، 70% دگلودک و 30% آسپارت است. این نسبت، تعادلی بین نیاز به پوشش پایه و پوشش غذایی فراهم می‌کند، اما نیازهای فردی بیمار ممکن است مستلزم تنظیم دوز یا استفاده از انسولین‌های دیگر به‌صورت مکمل باشد.
دوران اثر: پوشش کامل قند خون
پروفایل زمانی عملکرد انسولین رایزودگ ترکیبی از پروفیل‌های عملکردی دو جزء آن (انسولین دگلودک و انسولین آسپارت) است:
- پوشش طولانی‌مدت جزء دگلودک در رایزودگ، با اثر طولانی‌مدت خود، پوشش پایه انسولین برای بیش از 24 ساعت (و در برخی موارد تا 42 ساعت) فراهم می‌کند. این پوشش پایدار برای کنترل قند خون در فواصل بین وعده‌های غذایی، در طول شب و در ساعات ابتدایی صبح که پدیده طلوع رخ می‌دهد، ضروری است. پایداری و صافی اثر دگلودک به کاهش نوسانات قند خون کمک می‌کند؛
- پوشش سریع‌اثر جزء آسپارت در رایزودگ، با اثر سریع خود، قند خون را پس از وعده‌های غذایی مدیریت می‌کند. شروع اثر انسولین آسپارت معمولا در عرض 10 تا 20 دقیقه پس از تزریق رخ می‌دهد، پیک اثر آن در حدود 1 تا 2 ساعت است و مدت زمان کلی اثر آن معمولا 3 تا 5 ساعت به طول می‌انجامد. این پروفایل سریع‌اثر، به کنترل افزایش قند خون پس از مصرف کربوهیدرات کمک می‌کند.
ترکیب این دو پروفایل در رایزودگ، به معنای ارائه یک پوشش پیوسته و در عین حال پاسخگو به نیازهای انسولینی بیمار در طول شبانه‌روز است. این امر می‌تواند به دستیابی به اهداف درمانی قند خون و کاهش زمان سپری شده در هایپرگلیسمی (قند خون بالا) و هیپوگلیسمی کمک کند.
روش تجویز: سهولت و انعطاف‌پذیری
انسولین رایزودگ منحصرا به صورت تزریق زیر جلدی (Subcutaneous) تجویز می‌شود. مکان‌های رایج برای تزریق شامل شکم، ران‌ها و بازوها می‌شود. تغییر محل تزریق برای جلوگیری از لیپوهیپرتروفی (تجمع چربی در محل تزریق) و بهبود جذب انسولین توصیه می‌شود.
نحوه تجویز و دوز رایزودگ می‌بایست کاملا طبق دستورعمل پزشک معالج باشد. معمولا رایزودگ یک یا دو بار در روز تزریق می‌شود. زمان تزریق (نسبت به وعده‌های غذایی) و تعداد تزریقات روزانه بستگی به نیازهای فردی بیمار، الگوی قند خون او و صلاحدید پزشک دارد.
- تزریق یک بار در روز در برخی بیماران، رایزودگ یکبار در روز، معمولا در زمان شام یا همراه با بزرگترین وعده غذایی روز، تجویز می‌شود. این روش برای بیمارانی که نیاز به پوشش پایه قوی و کنترل قند خون پس از یک وعده غذایی اصلی دارند، مناسب است؛
- تزریق دو بار در روز در برخی موارد ممکن است نیاز به تزریق دو بار در روز باشد، به عنوان مثال، همراه با صبحانه و شام. این روش پوشش غذایی بهتری برای دو وعده غذایی اصلی فراهم می‌کند و می‌تواند کنترل قند خون را در طول شبانه‌روز بهبود بخشد.
مهم است که افراد دارای تشخیص دیابت آموزش کافی در خصوص نحوه صحیح تزریق، چرخش محل تزریق و زمان‌بندی مناسب تزریق دریافت کنند. استفاده از قلم‌های انسولین از پیش پر شده (Pre-filled pens) که حاوی رایزودگ هستند، فرآیند تزریق را برای بسیاری از افراد آسان‌تر می‌کند.
مزایای انسولین رایزودگ: چرا این گزینه جذاب است؟
استفاده از انسولین رایزودگ، به دلیل ترکیب منحصربه‌فرد و پروفایل عملکردی آن، چندین مزیت کلیدی برای افراد دارای تشخیص دیابت به همراه دارد:
- کنترل بهتر قند خون (Glycemic Control) با فراهم کردن پوشش پایه پایدار و پوشش غذایی سریع رایزودگ به مدیریت هر دو نوع افزایش قند خون (بین وعده‌های غذایی و پس از آنها) کمک می‌کند. این کنترل جامع می‌تواند به دستیابی به اهداف درمانی HbA1c (میانگین قند خون در 2 تا 3 ماه گذشته) و کاهش نوسانات قند خون روزانه منجر شود که هر دو برای پیشگیری از عوارض طولانی‌مدت دیابت ضروری هستند؛
- انعطاف‌پذیری در دوز و زمان‌بندی اگرچه جزء آسپرات رایزودگ به طور سنتی قبل از وعده‌های غذایی تزریق می‌شود، اما به دلیل وجود جزء دگلودک با اثر طولانی، انعطاف‌پذیری بیشتری در زمان‌بندی تزریق نسبت به انسولین‌های ترکیبی قدیمی‌تر دارد. این ویژگی به افراد دارای تشخیص دیابت اجازه می‌دهد تا دوز انسولین خود را (در صورت نیاز و با مشورت پزشک) بر اساس میزان کربوهیدرات مصرفی در یک وعده غذایی خاص تنظیم کنند. همچنین، انعطاف‌پذیری در زمان تزریق روزانه (به خصوص در مورد زمان تزریق قبل از وعده‌های غذایی) می‌تواند برای افراد دیابتی با سبک زندگی غیرقابل پیش‌بینی مفید باشد.
- کاهش خطر وقوع هیپوگلیسمی (Hypoglycemia) یکی از مهم‌ترین مزایای رایزودگ، به‌ویژه در مقایسه با انسولین‌های ترکیبی قدیمی‌تر، کاهش خطر هیپوگلیسمی (افت شدید قند خون) است. این کاهش خطر به دو دلیل عمده رخ می‌دهد:
- پروفیل صاف و پایدار دگلودک جزء دگلودک با آزادسازی آهسته و پایدار، نوسانات کمتری در سطح انسولین پایه ایجاد می‌کند و به این ترتیب، خطر افت ناگهانی قند خون را کاهش می‌دهد؛
- جزء آسپارت با پیک مشخص اگرچه انسولین آسپارت سریع‌اثر است، اما پروفایل عملکرد آن مشخص‌تر و قابل پیش‌بینی‌تر از برخی انسولین‌های سریع‌اثر قدیمی‌تر است. همچنین، دوز جزء آسپارت در رایزودگ ثابت است (بر اساس نسبت ترکیبی)، که می‌تواند به مدیریت بهتر قند خون پس از غذا کمک کند و از دوزهای بیش از حد انسولین سریع که منجر به هیپوگلیسمی تاخیری می‌شود، جلوگیری کند. بااین وجود، مهم است که افراد دارای تشخیص دیابت زمان مناسب تزریق را رعایت کند و غذا را پس از تزریق مصرف کنند.
- سادگی رژیم درمانی برای آن دسته از افراد دارای تشخیص دیابت که نیاز به استفاده همزمان از انسولین پایه و انسولین غذایی دارند، رایزودگ با ترکیب این دو در یک قلم، تعداد تزریقات روزانه را کاهش می‌دهد. این کاهش تعداد تزریقات می‌تواند به افزایش راحتی و بهبود پایبندی به رژیم درمانی منجر شود؛
- قابلیت تنظیم بر اساس نیاز فردی با وجود نسبت ثابت دو جزء در رایزودگ، دوز کلی انسولین قابل تنظیم است. پزشک می‌تواند دوز مناسب رایزودگ را بر اساس سطح قند خون فرد، رژیم غذایی، سطح فعالیت بدنی و سایر عوامل فردی تعیین کند.
عوارض انسولین رایزودگ
مانند هر داروی دیگری، انسولین رایزودگ نیز ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد. آگاهی از این عوارض و نحوه مدیریت آنها برای بیماران و پزشکان اهمیت دارد.
عوارض جانبی شایع
- هیپوگلیسمی (کاهش سطح قند خون) این موضوع شایع‌ترین عارضه جانبی انسولین درمانی است و زمانی رخ می‌دهد که سطح قند خون به کمتر از حد طبیعی (معمولا زیر 70 میلی گرم در دسی لیتر) کاهش می‌یابد. علائم هیپوگلیسمی می‌تواند شامل لرزش، تعریق، سرگیجه، گرسنگی، تپش قلب، گیجی، تحریک‌پذیری، سردرد و در موارد شدید، از دست دادن هوشیاری و تشنج بشود. مدیریت هیپوگلیسمی شامل مصرف سریع منابع قند سریع‌الاثر مانند آبمیوه، نوشابه غیر رژیمی یا قرص‌های گلوکز می‌شود. آموزش افراد دارای تشخیص دیابت در خصوص تشخیص و درمان هیپوگلیسمی بسیار مهم است. با وجود اینکه رایزودگ خطر هیپوگلیسمی را در مقایسه با برخی انسولین‌ها کاهش می‌دهد، اما همچنان این خطر وجود دارد، به‌ویژه در صورت عدم مصرف غذا پس از تزریق جزء آسپرات یا تنظیم نادرست دوز؛
- افزایش وزن انسولین یک هورمون آنابولیک است که به بدن کمک می‌کند تا گلوکز را برای انرژی یا ذخیره سازی استفاده کند. این فرآیند می‌تواند منجر به افزایش وزن، به‌ویژه در ابتدای شروع انسولین‌درمانی، شود. بنابراین کنترل وزن افراد دارای تشخیص دیابت از طریق رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم اهمیت دارد؛
- واکنش‌های موضعی در محل تزریق در محل تزریق رایزودگ ممکن است واکنش‌های موضعی مانند قرمزی، تورم، خارش، درد یا سفتی رخ دهد. این واکنش‌ها معمولا خفیف و گذرا هستند. چرخش منظم محل تزریق می‌تواند به کاهش بروز این عوارض کمک کند. در صورت بروز واکنش‌های شدید یا ادامه دار، می‌بایست با پزشک مشورت شود.
عوارض جانبی نادر
- واکنش‌های آلرژیک عمومی (سیستمیک) در موارد نادر ممکن است واکنش‌های آلرژیک شدیدتر به انسولین رخ دهد که می‌تواند شامل بثورات جلدی گسترده، خارش عمومی، کهیر، تورم (به‌ویژه در ناحیه صورت، زبان یا گلو)، تنگی نفس، کاهش فشار خون و احساس ضعف بشود. این واکنش‌ها اورژانسی هستند و نیاز به مراجعه فوری به مراکز درمانی دارند؛
- لیپودیستروفی (Lipoatrophy) یا (Lipohypertrophy) تغییرات در بافت چربی زیر پوست در محل‌های تزریق مکرر. لیپوهیپرتروفی (تجمع چربی) شایع‌تر است و می‌تواند منجر به کاهش جذب انسولین از آن ناحیه شود. لیپوآتروفی (کاهش بافت چربی) کمتر شایع است. چرخش دقیق و منظم محل‌های تزریق کلید پیشگیری از این عوارض است.
- ادم (احتباس مایعات) در برخی موارد، به‌ویژه در ابتدای شروع انسولین درمانی، ممکن است احتباس موقت مایعات و تورم در دست‌ها و پاها رخ دهد. این عارضه معمولا خفیف و گذرا است.
مهم است که هرگونه عارضه جانبی، به خصوص موارد شدید یا غیرمعمول، به پزشک معالج گزارش شود.
نکات مهم در استفاده از انسولین رایزودگ: ایمنی و اثربخشی
استفاده صحیح و ایمن از انسولین رایزودگ برای دستیابی به کنترل بهینه قند خون و پیشگیری از عوارض جانبی ضروری است. در ادامه به برخی نکات مهم اشاره می‌شود:
- تجویز تحت نظر پزشک استفاده از انسولین رایزودگ باید حتما تحت نظر و با تجویز پزشک متخصص غدد یا پزشک عمومی آشنا با دیابت باشد. دوز و زمان‌بندی تزریق باید بر اساس نیازهای فردی بیمار، نتایج آزمایش‌های قند خون (از جمله قند خون ناشتا، قند خون پس از غذا HbA1c)، رژیم غذایی و سطح فعالیت بدنی تعیین و در صورت لزوم تنظیم شود؛
- اندازه‌گیری منظم قند خون پایش منظم سطح قند خون، چه با استفاده از دستگاه گلوکومتر (قندسنج) و چه با سیستم‌های پایش مداوم قند خون (CGM)، برای ارزیابی پاسخ به درمان و تنظیم دوز انسولین مهم است. تعداد دفعات و زمان‌های اندازه‌گیری قند خون باید طبق توصیه پزشک باشد؛
- آموزش صحیح نحوه تزریق افراد دارای تشخیص دیابت می‌بایست به‌صورت کامل در خصوص نحوه صحیح آماده‌سازی قلم انسولین، اتصال سوزن، انتخاب و چرخش محل تزریق، تزریق دوز صحیح و دفع ایمن سوزن‌ها آموزش ببیند. اشتباه در تکنیک تزریق می‌تواند بر جذب انسولین و اثربخشی آن تاثیر بگذارد؛
- رعایت زمان‌بندی تزریق باتوجه به وجود جزء آسپرات در رایزودگ، معمولا توصیه می‌شود که تزریق در زمان وعده‌های غذایی صورت گیرد. عدم مصرف غذا پس از تزریق می‌تواند منجر به هیپوگلیسمی (افت شدید قند خون) شود. زمان‌بندی دقیق تزریق بر اساس توصیه پزشک اهمیت دارد؛
- شرایط نگهداری انسولین رایزودگ می‌بایست طبق دستورامل تولیدکننده نگهداری شود. معمولا قلم‌های استفاده نشده در یخچال (بین 2 تا 8 درجه سانتی‌گراد) و قلم‌های در حال استفاده در دمای اتاق (زیر 25 درجه سانتی‌گراد) و دور از نور مستقیم خورشید یا حرارت بالا نگهداری می‌شوند. از یخ زدن انسولین باید اکیدا خودداری شود؛
- بررسی ظاهر انسولین قبل از هر بار تزریق، باید ظاهر انسولین در قلم بررسی شود. رایزودگ معمولا به‌صورت محلول شفاف و بی‌رنگ است. در صورت مشاهده کدورت، تغییر رنگ یا وجود ذرات معلق، نباید از آن استفاده کرد؛
- تداخلات دارویی بیمار باید پزشک خود را در جریان تمامی داروها، مکمل‌ها و فرآورده‌های گیاهی که مصرف می‌کند، قرار دهد. برخی داروها ممکن است با انسولین تداخل داشته باشند و نیاز به تنظیم دوز انسولین یا پایش دقیق‌تر قند خون وجود داشته باشد.
- بیماری یا استرس در شرایط بیماری (به‌ویژه بیماری‌های همراه با تب، تهوع یا استفراغ) یا استرس شدید، سطح قند خون ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرد. در این شرایط، ممکن است نیاز به تنظیم دوز انسولین و پایش مکرر قند خون وجود داشته باشد. بیمار باید در مورد مدیریت دیابت در شرایط بیماری با پزشک خود مشورت کند؛
- بارداری و شیردهی استفاده از انسولین رایزودگ در دوران بارداری و شیردهی می‌بایست با احتیاط و فقط در صورت لزوم و با مشورت پزشک انجام شود. کنترل دقیق قند خون در دوران بارداری برای سلامت مادر و جنین بسیار مهم است؛
- رانندگی و کار با ماشین‌آلات افراد دارای تشخیص دیابت، به‌ویژه کسانی که انسولین مصرف می‌کنند، باید از خطر هیپوگلیسمی آگاه باشند و در صورت داشتن علائم هیپوگلیسمی، از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات سنگین خودداری کنند.
انسولین رایزودگ محصول کدام کشور است؟
انسولین رایزودگ ساخت شرکت دانمارکی Novo Nordisk است. مرکز اصلی این شرکت در شهر باگزوِرد (Bagsværd)، نزدیک کپنهاگن، دانمارک قرار دارد و تولید آن در تأسیسات تولیدی Novo Nordisk در اروپا (از جمله دانمارک و فرانسه) انجام می‌شود.
تفاوت انسولین رایزودگ با نوومیکس
انسولین نقش حیاتی در کنترل قند خون در نتیجه مدیریت بیماری دیابت دارند و انتخاب نوع مناسب انسولین می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر کنترل قند خون، کیفیت زندگی بیمار و پیشگیری از عوارض دیابت داشته باشد. دو نوع انسولینی که به طور گسترده‌ای استفاده می‌شوند، انسولین رایزودگ (Ryzodeg) و انسولین نوومیکس 30 (NovoMix 30) هستند که در ادامه به مقایسه تفاوت‌ها، شباهت‌ها، کاربردها و نکات کلیدی این دو انسولین پرداخته شده است.
۱. ترکیب
انسولین رایزودگ (Ryzodeg)
- ترکیب اصلی
رایزودگ یک ترکیب انسولینی چندمرحله‌ای است که از دو جزء انسولین تشکیل شده است:- انسولین دگلودک (Degludec) یک انسولین بسیار طولانی اثر (Ultra-long acting) که پایه قند خون را در طول روز به صورت ثابت و پایدار تنظیم می‌کند؛
- انسولین آسپارت (Aspart) یک انسولین سریع‌الاثر (short-acting) است که معمولا پس از وعده غذایی برای کنترل افزایش سریع قند خون ناشی از غذا مصرف می‌شود.
- میزان ترکیب
انسولین دگلودک 70% و انسولین آسپارت 30% در این ترکیب وجود دارد. این نسبت باعث ترکیب مزایای انسولین پایه پایدار با اثر سریع می‌شود.
- ویژگی‌ها:
این ترکیب طراحی شده است تا نیاز به چندین تزریق روزانه کاهش یابد و انعطاف بیشتری در زمان تزریق ایجاد کند.
انسولین نوومیکس 30 (NovoMix 30)
- ترکیب اصلی NovoMix 30 نیز یک انسولین ترکیبی است، اما ترکیب آن از دو نوع انسولین متفاوت است:
- انسولین آسپارت (Aspart) یک انسولین سریع‌الاثر (short-acting) که موجب کاهش سریع قند خون بعد از وعده غذایی می‌شود؛
- انسولین پروتامین آسپارت (Protamine Aspart) نوعی انسولین با اثر میان‌مدت (intermediate-acting) که برای تامین قند پایه در طول روز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- میزان ترکیب
انسولین سریع آسپارت 30% و انسولین پروتامین آسپارت 70%. این ترکیب باعث می‌شود که انسولین هم برای پاسخ به وعده غذایی سریع باشد و هم نیمه‌عمر پایدار و متوسطی داشته باشد.
- ویژگی‌ها
این انسولین معمولا برای کنترل قند خون در وعده‌های صبحانه و شام تجویز می‌شود و باید با توجه به زمان وعده غذایی تزریق گردد.
۲. مدت اثر
انسولین رایزودگ (Ryzodeg)
- انسولین دگلودک دارای نیمه‌عمر بسیار طولانی بیش از ۴۲ ساعت است که باعث ایجاد سطح پایه بسیار پایدار و ثابت انسولین در خون می‌شود؛
- انسولین آسپارت در این ترکیب به سرعت عمل کرده و قند خون ناشی از وعده غذایی را کنترل می‌کند؛
- نتیجه: ترکیب این دو نوع انسولین باعث کنترل مطلوب قند پایه در طول روز و کنترل قندهای ناشی از وعده غذایی با دوز و زمان نسبتا منعطف می‌شود؛
- اثر انسولین دگلودک بسیار یکنواخت است و اوج مشخص یا ناگهانی ندارد که به کاهش ریسک افت قند خون کمک می‌کند.
انسولین نوومیکس 30 (NovoMix 30)
- انسولین آسپارت که سریع عمل می‌کند، معمولا شروع اثر آن طی ۱۰ تا ۲۰ دقیقه پس از تزریق است و اوج آن طی ۱ تا ۲ ساعت ظاهر می‌شود؛
- انسولین پروتامین آسپارت دارای نیمه‌عمر متوسط بوده و اثر آن به مدت ۱۰ تا ۱۶ ساعت ادامه دارد؛
- اثر انسولین نوومیکس 30 معمولا دارای یک اوج مشخص، به‌ویژه به علت انسولین پروتامین آسپارت، که می‌تواند منجر به نوسانات قند خون شود؛
- از این رو کنترل دقیق زمان مصرف و وعده غذایی برای جلوگیری از افت ناگهانی قند خون اهمیت دارد.
۳. انعطاف‌پذیری تزریق
انسولین رایزودگ (Ryzodeg)
- یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های رایزودگ انعطاف بالای زمان تزریق آن است؛
- به دلیل طول اثر بسیار زیاد انسولین دگلودک در حالت پایه، افراد دارای تشخیص دیابت می‌توانند زمان تزریق را تا حدی جابجا کنند بدون اینکه کنترل قند خونشان به خطر بیافتد؛
- این انعطاف‌پذیری برای افرادی که برنامه‌های کاری متغیر، خواب نامنظم یا سفرهای متعدد دارند، بسیار مفید است؛
- به طور معمول توصیه می‌شود که در صورت فراموش کردن تزریق، هرچه زودتر تزریق انجام شود و نیازی به تزریق دوز دو برابر نیست.
انسولین نوومیکس 30 (NovoMix 30)
- انسولین نوومیکس 30 باید بسیار دقیق و همزمان با وعده غذایی مصرف شود؛
- به دلیل وجود انسولین سریع و پروتامین آسپارت در ترکیب، تاخیر در تزریق یا تزریق زودتر ممکن است باعث افزایش ریسک افت قند یا افزایش ناگهانی قند شود؛
- بیماران باید نسبت به زمان‌بندی وعده‌های غذایی و تزریق انسولین دقت زیادی داشته باشند؛
- انعطاف‌پذیری کم در زمان تزریق باعث می‌شود که نداشتن برنامه منظم غذایی یا تغییرات در وعده‌ها مشکلاتی در کنترل قند خون ایجاد کند.
۴. ریسک افت قند شبانه (Hypoglycemia)
انسولین رایزودگ (Ryzodeg)
- به دلیل اثر پایه بسیار پایدار و یکنواخت انسولین دگلودک، احتمال افت قند خون ناشی از انسولین پایه بخصوص در ساعات شب کاهش می‌یابد؛
- این انسولین به میزان کمتری باعث نوسانات سریع در سطح انسولین خون می‌شود؛
- بنابراین، افراد دارای تشخیص دیابت با مصرف رایزودگ ریسک کمتری برای بروز افت قند خون شدید و ناگهانی خصوصا در ساعات خواب دارند؛
- این ویژگی بسیار مهم برای افرادی است که سابقه افت قند شدید دارند یا نگران افت قند شبانه هستند.
انسولین نوومیکس 30 (NovoMix 30)
- انسولین پروتامین آسپارت دارای اوج نیمه‌بلندی است که باعث افزایش انسولین خون در یک بازه زمانی مشخص می‌شود؛
- وجود این اوج می‌تواند ریسک افت قند خون پاکیزه خصوصا در ساعات شب یا بین وعده‌های غذایی افزایش دهد؛
- افراد دارای تشخیص دیابت باید دقت کنند که وعده غذایی کافی مصرف کنند و اگر علائم افت قند مشاهده شد بلافاصله اقدام به رفع آن نمایند؛
- پزشکان معمولا کنترل دقیق‌تر قند خون را توصیه می‌کنند تا از بروز افت قند پیشگیری شود.
۵. کاربرد و موارد استفاده
انسولین رایزودگ (Ryzodeg)
- افراد دارای تشخیص دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 که نیاز به کنترل قند پایه پایدار و دوز انعطاف‌پذیر دارند؛
- مناسب افرادی که ترجیح می‌دهند تعداد دفعات تزریق کمتر و زمان‌بندی انعطاف‌پذیرتری داشته باشند؛
- افرادی که دچار نوسانات بالای قند خون هستند و یا تجربه افت قند خون شبانه دارند؛
- کاربرد در افرادی که به دنبال ثبات بیشتر قند خون در طول روز و شب هستند؛
- معمولا برای افراد شاغل، دانشجو یا کسانی که برنامه‌های نامنظم روزانه دارند، مزیت مهمی است.
انسولین نوومیکس 30 (NovoMix 30)
- یکی از پرکاربردترین انسولین‌های ترکیبی است، به ویژه در افراد دارای تشخیص دیابت نوع 2؛
- هدف اصلی کنترل قند خون بعد از وعده غذایی و تامین انسولین پایه به‌صورت میان‌مدت است؛
- مناسب افرادی که وعده‌های غذایی نسبتا منظم دارند و می‌توانند تزریق‌ها را دقیق مطابق برنامه انجام دهند؛
- به دلیل سابقه طولانی و داشتن تاثیر نسبتا سریع، برای کنترل بهتر قندهای نوسانی بعد از غذا کاربرد دارد؛
- اغلب در افرادی استفاده می‌شود که نیاز دارند دوز انسولین پایه همراه با کنترل وعده غذایی انجام شود.
طریقه مصرف انسولین رایزودگ
- آماده‌سازی قلم انسولین
قلم: Novo Nordisk FlexTouch® ابتدا قلم را به مدت 1 تا 2 ساعت در دمای اتاق (۲ تا 30 °C) قرار دهید تا از سرما خارج شود.
همچنین قبل از هر تزریق:
- سوزن یک‌بارمصرف متصل کنید؛
- قلم را به سمت بالا بگیرید، ۲ واحد انسولین را (prime) تزریق کنید تا حباب هوا خارج شود.
- تعیین دوز اولیه
بزرگسالان (دیابت نوع 1 یا دیابت نوع 2):
- معمولا 2 واحد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن یا ۱۰ واحد در روز شروع می‌شود؛
- بسته به پاسخ قند خون (قند ناشتا)، هر 3 تا ۴ روز ۲ واحد افزایش دهید تا به هدف قند ناشتا (80 تا 130 میلی گرم در دسی لیتر) برسید؛
- در صورت نیاز و صلاحدید پزشک می‌توان دوز را به دو نوبت (صبح و عصر) تقسیم کرد.
- زمان و روش تزریق
تزریق زیرجلدی (subcutaneous):
- ناحیه شکم، ران یا بازو (جلوی بازو)؛
- هر بار ناحیه تزریق را بچرخانید تا از آسیب به بافت جلوگیری شود.
زمان تزریق:
- همراه یا حداکثر تا ۳۰ دقیقه پس از وعده اصلی غذایی؛
- حداقل ۸ ساعت بین دو تزریق فاصله باشد.
فرایند تزریق:
- پوست را با پنبه الکلی تمیز کنید؛
- سوزن را با زاویه ~90° (یا 45° در افراد لاغر) وارد کنید؛
- پس از فشار کامل پیستون، ۶ تا ۱۰ ثانیه صبر کنید تا انسولین به‌طور کامل تزریق شود؛
- سوزن را خارج و دور بیندازید.
- تنظیم دوز و پایش قند
- اندازه‌گیری قند خون (ناشتا و ۲ ساعت پس از غذا)؛
- در صورت قند ناشتای >۱۳۰ میلی گرم در دسی لیتر افزایش 2 واحد؛
- در صورت قند ناشتای <۸۰ میلی گرم در دسی لیتر یا علائم افت قند: کاهش 2 تا 4 واحد و بررسی وعده‌های غذایی/فعالیت؛
- همیشه روند نوسان قند را ثبت کنید و با پزشک در میان بگذارید.
- نگهداری
- قبل از اولین استفاده در یخچال (۲ تا ۸ °C) نگه دارید؛
- پس از اولین استفاده قلم را می‌توانید تا ۳۰ روز در دمای اتاق (۲ تا ۳۰ °C) نگه دارید، دور از نور مستقیم و حرارت؛
- از یخ‌زدگی و گرمای شدید (بیش از ۳۰ °C) جلوگیری کنید.
- هشدارها و نکات کاربردی
- نبض ناگهانی یا افزایش شدید فعالیت بدنی می‌تواند نیاز به کاهش دوز داشته باشد؛
- در صورت بیماری حاد (عفونت، تب) ممکن است نیاز به تنظیم دوز باشد؛
- در صورت جابه‌جایی انسولین (ترکیب با دیگر انواع) حتما با پزشک مشورت کنید.
انسولین رایزودگ به عنوان بخشی از مدیریت دیابت
انسولین رایزودگ به عنوان یک انسولین ترکیبی با پروفایل عملکردی دوگانه، یک ابزار قدرتمند و انعطاف‌پذیر در مدیریت دیابت نوع 1 و 2 محسوب می‌شود. این دارو با ترکیب پوشش پایه طولانی‌مدت و پوشش غذایی سریع، امکان کنترل جامع قند خون را فراهم می‌آورد و می‌تواند به بهبود نتایج درمانی کمک کند. مزایایی مانند کاهش خطر هیپوگلیسمی (به خصوص شبانه)، انعطاف‌پذیری نسبی در زمان‌بندی تزریق و سادگی رژیم درمانی (در مقایسه با تزریق دو نوع انسولین مجزا) باعث می‌شود که رایزودگ گزینه‌ای مناسب برای بسیاری از بیماران دیابتی باشد.
با این حال، استفاده از انسولین رایزودگ باید همواره تحت نظر پزشک متخصص باشد. انتخاب دوز مناسب، زمان‌بندی دقیق تزریق، پایش منظم قند خون و آگاهی از عوارض جانبی احتمالی، از جمله هیپوگلیسمی، برای استفاده ایمن و مؤثر از این دارو حیاتی است. بیمار باید به طور فعال در مدیریت دیابت خود شرکت کند، از جمله رعایت رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی منظم و همکاری نزدیک با تیم مراقبت‌های بهداشتی خود.
هیچگاه دوز یا برنامه درمانی انسولین خود را بدون مشورت با پزشک تغییر ندهید. در صورت بروز هرگونه نگرانی یا عارضه جانبی، فوراً با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.
توجه مهم: اطلاعات ارائه شده در این متن صرفاً جهت آگاهی عمومی است و جایگزین مشاوره پزشکی تخصصی نمی‌باشد. تشخیص، درمان و مدیریت دیابت باید همواره توسط یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی انجام شود. قبل از شروع یا تغییر هرگونه درمان، از جمله استفاده از انسولین رایزودگ، با پزشک خود مشورت نمایید.
