قرص گلای وانس (Glyxambi) و دیابت نوع 2
گلای وانس حاوی ترکیباتی از امپاگلیفلوزین و لیناگلیپتین است. امپاگلیفلوزین و لیناگلیپتین داروهای خوراکی کاهنده قند خون هستند. امپاگلیفلوزین با کمک به کلیه‌ها در دفع گلوکز از جریان خون عمل می‌کند. لیناگلیپتین نیز با تنظیم سطح انسولینی که بدن بعد از غذا تولید می‌کند، عمل می‌کند. گلای وانس همراه با رژیم غذایی و ورزش برای بهبود کنترل قند خون در بزرگسالان دارای تشخیص دیابت نوع 2 (یا دیابت بزرگسالان) استفاده می‌شود. گلای وانس همچنین برای کاهش خطر مرگ ناشی از حمله قلبی، سکته مغزی یا نارسایی قلبی در بزرگسالان دارای تشخیص دیابت نوع 2 که بیماری قلبی نیز دارند، استفاده می‌شود. شایان ذکر است که گلای وانس برای درمان دیابت نوع 1 مناسب نیست، زیرا ممکن است خطر کتواسیدوز دیابتی را در این افراد افزایش دهد. در این نوشتار از مجله شکربان به بررسی نقش گلای وانس در کنترل قند خون افراد دارای تشخیص دیابت پرداخته شده است.
مکانیسم تاثیر گلای وانس
در واقع گلای وانس (Glyxambi) از ترکیب دو داروی مختلف تشکیل شده که هر کدام به یک روش متفاوت قند خون را پایین می‌آورند و وقتی با هم ترکیب می‌شوند، تاثیرشان بیشتر می‌شود:
- قسمت اول (امپاگلیفلوزین): کمک به کلیه‌ها برای دفع قند اضافی کمک می‌کند
- بدن بعد از خوردن غذا قند (گلوکز) را جذب می‌کند. کلیه‌ها معمولا قند را از خون فیلتر می‌کنند و بعد بیشتر آن را دوباره به خون برمی‌گردانند تا هدر نرود؛
- یکی از داروهای موجود در گلای وانس (امپاگلیفلوزین) کاری می‌کند که کلیه‌ها نتوانند همه قند را دوباره جذب کنند.نتیجه این می‌شود که قند اضافی بجای برگشت به خون از طریق ادرار از بدن خارج می‌شود.با اینکار میزان قند خون کاهش پیدا می‌کند. مانند اینکه یک راه اضافی برای خروج قند از بدن باز می‌شود.
- قسمت دوم (لیناگلیپتین): کمک به بدن برای افزایش تولید انسولین و کنترل قند بعد از غذا
- بدن ما هورمون‌هایی به نام «اینکرتین» دارد که بعد از غذا آزاد می‌شوند. این هورمون‌ها به لوزالمعده (پانکراس) پیام می‌دهند که انسولین بیشتری تولید کند و به کبد پیام می‌دهند که قند کمتری بسازد. انسولین هم قند را از خون به داخل سلول‌ها می‌فرستد.هورمون‌های اینکرتین خیلی سریع در بدن از بین می‌روند. داروی دوم در گلای وانس (لیناگلیپتین) کاری می‌کند که هورمون‌های اینکرتین دیرتر از بین بروند و مدت بیشتری در بدن فعال بمانند.وقتی اینکرتین‌ها بیشتر فعال باشند، لوزالمعده انسولین بیشتری می‌سازد و کبد قند کمتری تولید می‌کند، به‌ویژه پس از غذا که قند خون بالا می‌رود. اینکار باعث می‌شود قند خون، به‌ویژه بعد از وعده‌های غذایی، بهتر کنترل شود.
اثر ترکیبی گلای وانس
گلای وانس با ترکیب دو داروی امپاگلیفلوزین (افزایش دفع قند از طریق کلیه‌ها) و لیناگلیپتین (افزایش ماندگاری اینکرتین که منجر به تحریک ترشح بیشتر انسولین می‌شود) از دو مسیر مختلف به کنترل قند خون کمک می‌کند: یکی با کمک به کلیه‌ها برای دفع قند و دیگری با تقویت عملکرد طبیعی بدن برای تولید انسولین و کنترل قند بعد از غذا. این دو مکانیسم با هم کار می‌کنند تا قند خون را در افراد دیابتی نوع 2 در محدوده هدف نگه دارند.
هشدارها
- اگر بیماری کلیوی شدید دارید (یا دیالیز می‌شوید) یا کتواسیدوز دیابتی دارید، یا اگر تا به حال واکنش آلرژیک شدید به امپاگلیفلوزین یا لیناگلیپتین داشته‌اید، نباید از گلای وانس استفاده کنید؛
- اگر علائم یک عارضه جانبی جدی مانند درد شدید در قسمت بالای معده که به پشت کشیده می‌شود، استفراغ، ضربان قلب سریع، سرگیجه، احساس تشنگی شدید یا گرما، کاهش ادرار، تعریق شدید، یا پوست داغ و خشک دارید، سریعا با پزشک خود تماس بگیرید؛
- در موارد نادر، گلای وانس می‌تواند باعث عفونت‌های جدی در آلت تناسلی یا واژن شود. اگر سوزش، خارش، بو، ترشحات، درد، حساسیت به لمس، قرمزی یا تورم ناحیه تناسلی یا مقعدی، تب، یا احساس ناخوشی دارید، فورا به پزشک مراجعه کنید. این موضوع عمدتا به دلیل افزایش دفع قند از طریق ادرار است.
اقدامات پیش از مصرف گلای وانس
اگر به امپاگلیفلوزین یا لیناگلیپتین حساسیت دارید، یا اگر موارد زیر را دارید، نباید از گلای وانس استفاده کنید:
- بیماری کلیوی شدید (یا دیالیز شدن)؛
- سابقه واکنش آلرژیک یا پوستی شدید پس از مصرف امپاگلیفلوزین یا لیناگلیپتین؛ یا
- کتواسیدوز دیابتی.
برای اطمینان از اینکه گلای وانس برای شما بی‌خطر است، در صورت داشتن هریک از علائم زیر با پزشک خود مشورت کنید:
- بیماری کبدی یا کلیوی؛
- عفونت مثانه یا مشکلات ادراری؛
- اختلال پانکراس (لوزالمعده)؛
- نارسایی قلبی؛
- سنگ کیسه صفرا؛
- عفونت دستگاه تناسلی (آلت تناسلی یا واژن)؛
- مصرف الکل؛
- اگر رژیم کم نمک دارید؛
- اگر ۶۵ سال یا بیشتر دارید؛
- اگر جراحی برنامه‌ریزی شده‌ای دارید؛ یا
- اگر کلسترول یا تری گلیسیرید بالا دارید.
مصرف گلای وانس در دوران بارداری
در صورتی که باردار هستید توجه داشته باشید که نباید از گلای وانس در سه ماهه دوم یا سوم بارداری استفاده کنید. همچنین، این قرص را نباید در دوران شیردهی از گلای وانس مصرف کنید.
زمان مصرف قرص گلای وانس
گلای وانس را دقیقا طبق دستور پزشک مصرف کنید. این قرص معمولا صبح‌ها، با یا بدون غذا مصرف می‌شود. بنابراین، قرص گلای وانس (Glyxambi) معمولا روزی یکبار مصرف می‌شود. نکته مهم این است که می‌توانید این قرص را همراه با غذا یا بدون غذا مصرف کنید. انتخاب زمان آن بستگی به راحتی شما و توصیه پزشکتان دارد. برای اینکه مصرف دارو را فراموش نکنید و سطح دارو در بدن ثابت بماند، بهتر است سعی کنید آن را هر روز در یک زمان مشخص مصرف کنید.
در صورت مصرف هر نوع قرص کاهنده قند خون دیگر قند خون می‌بایست به‌صورت مرتب بررسی شود و ممکن است لازم باشد سطح کتون ادرار خود را نیز آزمایش کنید، چراکه امپاگلیفلوزین می‌تواند باعث کتواسیدوز (اسید بیش از حد در خون) شود. حتی اگر قند خون شما طبیعی است، اگر آزمایش ادرار نشان داد که کتون بالایی در ادرار دارید، با پزشک خود تماس بگیرید.
برای آشنایی بیشتر با داروهای کاهنده قند خون و کاربردها و عوارض آنها می‌توانید به مقاله «داروهای خوراکی کاهش دهنده قند خون (قرص قند)» مراجعه کنید.
توجه داشته باشید که قند خون می‌تواند تحت تاثیر استرس، بیماری، جراحی، ورزش، مصرف الکل یا حذف وعده‌های غذایی قرار گیرد. افت شدید قند خون (هیپوگلیسمی) می‌تواند باعث احساس گرسنگی شدید، سرگیجه، تحریک‌پذیری یا لرزش شود. برای درمان سریع هیپوگلیسمی آب‌نبات سفت، کراکر، کشمش، آب میوه یا نوشابه غیر رژیمی بخورید یا بنوشید. همچنین ممکن است پزشک در صورت هیپوگلیسمی شدید، تزریق گلوکاگون را تجویز کند. برای آشنایی بیشتر با نقش گلوکاگون در کنترل قند خون می‌توانید به مقاله «» مراجعه کنید.
توجه داشته باشید که گلای وانس می‌تواند بر نتایج برخی آزمایش‌های قند خون، به‌ویژه قند خون موجود در ادرار، تاثیر بگذارد. بنابراین در صورت مصرف این دارو ضروری است که به پزشک خود اطلاع دهید. برای آشنایی با انواع آزمایش‌های قند خون و تفسیر نتایج آنها می‌توانید به مقاله «آزمایش قند خون و کنترل دیابت» یا «آزمایش قند خون: دامنه نرمال و تفسیر» مراجعه کنید.
شرایط نگهداری از گلای وانس
گلای وانس را در دمای اتاق و دور از رطوبت و گرما نگهداری کنید.
اطلاعات دوزاژ
دوز معمول گلای وانس برای بزرگسالان دارای تشخیص دیابت نوع 2:
دوز اولیه امپاگلیفلوزین ۱۰ میلی‌گرم – لیناگلیپتین ۵ میلی‌گرم به‌صورت خوراکی یکبار در روز (معمولا صبح). برای افرادی که دارو را تحمل می‌کنند ممکن است دوز به امپاگلیفلوزین ۲۵ میلی‌گرم – لیناگلیپتین ۵ میلی‌گرم یکبار در روز افزایش یابد.
حداکثر دوز امپاگلیفلوزین ۲۵ میلی‌گرم – لیناگلیپتین ۵ میلی‌گرم در روز.
گلای وانس برای افراد دارای تشخیص دیابت شیرین نوع ۱ توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است خطر کتواسیدوز دیابتی را در این افراد افزایش دهد؛
تاثیر این دارو در بیماران با سابقه پانکراتیت (التهاب لوزالمعده) مورد مطالعه قرار نگرفته است و مشخص نیست که آیا بیماران با سابقه پانکراتیت در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پانکراتیت در طول درمان هستند یا خیر؛
هنگام استفاده در ترکیب با انسولین یا داروهای محرک ترشح انسولین ممکن است دوز کمتری از داروهای محرک ترشح انسولین یا انسولین برای کاهش خطر هیپوگلیسمی (افت شدید قند خون) لازم باشد.
موارد مصرف گلای وانس
- به عنوان کمکی برای رژیم غذایی و ورزش جهت بهبود کنترل قند خون در بزرگسالان دارای تشخیص دیابت نوع ۲؛
- امپاگلیفلوزین برای کاهش خطر مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی در افراد دارای تشخیص دیابت نوع یک.
اگر یک دوز را فراموش کردم چه اتفاقی می‌افتد؟
دارو را به محض یادآوری مصرف کنید، اما اگر تقریبا زمان دوز بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید. دو دوز را همزمان مصرف نکنید.
عوارض قرص گلای وانس
قرص گلای وانس (Glyxambi) که ترکیبی از دو داروی امپاگلیفلوزین (Empagliflozin) و لیناگلیپتین (Linagliptin) است و می‌تواند مانند هر داروی دیگری عوارض جانبی داشته باشد. البته، همه افراد این عوارض را تجربه نمی‌کنند و شدت آنها در افراد مختلف متفاوت است. عوارض احتمالی گلای وانس می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
عوارض جانبی شایع‌تر
- عفونت‌های دستگاه ادراری (UTIs) این مورد به دلیل داروی امپاگلیفلوزین است که باعث خروج قند از طریق ادرار می‌شود و می‌تواند محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها ایجاد کند. علائم ممکن است شامل سوزش ادرار، تکرر ادرار، ادرار کدر یا بدبو بشود؛
- عفونت‌های قارچی ناحیه تناسلی این مورد نیز به دلیل امپاگلیفلوزین و وجود قند در ادرار است. ممکن است در زنان و مردان رخ دهد؛
- گرفتگی یا آبریزش بینی و گلو درد (Nasopharyngitis) یک عارضه جانبی شایع‌تر مربوط به داروی لیناگلیپتین است؛
- اسهال؛
- سردرد؛
- افزایش نیاز به دفع ادرار.
عوارض جانبی کمتر شایع اما جدی‌تر (هرچند نادر)
- افت قند خون (هیپوگلیسمی) در حالی‌که گلای وانس به تنهایی معمولا باعث افت شدید قند خون نمی‌شود، مصرف همزمان آن با داروهای کاهنده قند خون مانند سولفونیل اوره‌ها یا انسولین مصرف شود، خطر افت قند خون را افزایش می‌دهد. علائم افت قند خون شامل لرزش، تعریق، گیجی، سرگیجه، گرسنگی شدید، تاری دید، و ضربان قلب سریع می‌شود؛
- افت فشار خون امپاگلیفلوزین می‌تواند باعث کاهش حجم مایعات بدن و در نتیجه افت فشار خون شود، به‌ویژه در افرادی که داروهای فشار خون مصرف می‌کنند یا مسن هستند. افت فشار خون می‌تواند منجر به سرگیجه، سبکی سر یا غش کردن شود؛
- مشکلات کلیوی در موارد نادر، امپاگلیفلوزین می‌تواند بر عملکرد کلیه‌ها تأثیر بگذارد؛
- پانکراتیت (التهاب لوزالمعده) اگرچه بر اساس شواهد موجود مصرف لیناگلیپتین با احتمال کمتری منجر به پانکراتیت می‌شود، اما این موضوع همچنان یک عارضه جدی و نادر است. علائم آن شامل درد شدید در قسمت بالای شکم است که ممکن است به پشت تیر بکشد، همراه با تهوع یا استفراغ می‌شود؛
- واکنش‌های آلرژیک جدی این موضوع نادر هستند اما ممکن است رخ دهد و شامل تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو، مشکل در تنفس یا بلع، و بثورات پوستی شدید می‌شود؛
- کتواسیدوز دیابتی (DKA) یک عارضه جدی و خطرناک مرتبط با امپاگلیفلوزین است که حتی در قند خون نرمال یا کمی بالا هم ممکن است رخ دهد. علائم کتولسیدوز دیابتی شامل تهوع، استفراغ، درد شکم، تشنگی شدید، تنفس سریع و عمیق، بوی میوه مانند دهان و خستگی شدید می‌شود؛
- فاسئیت نکروزان پرینه (گانگرن فورنیه) یک عفونت نادر اما بسیار جدی و تهدید کننده حیات در ناحیه تناسلی یا اطراف آن است. علائم این بیماری شامل درد، تورم، قرمزی یا حساسیت در ناحیه تناسلی که به سرعت بدتر می‌شود، همراه با تب و احساس ناخوشی عمومی می‌شود؛
- درد شدید مفاصل عارضه نادری است که با داروهای دسته لیناگلیپتین (مهارکننده‌های DPP-4) گزارش شده است؛
- بولوس پمفیگوئید یک بیماری پوستی نادر اما جدی که باعث ایجاد تاول‌های بزرگ می‌شود.
قرص گلای وانس برای تنبلی تخمدان
قرص گلای وانس (Glyxambi) که ترکیبی از امپاگلیفلوزین و لیناگلیپتین است، در درجه اول برای درمان دیابت نوع ۲ در بزرگسالان تایید شده است و برای این موضوع تجویز می‌شود. کاربرد اصلی این دارو برای کنترل قند خون بالا در افراد دارای تشخیص دیابت است.
آیا گلای وانس تنبلی تخمدان (سندرم تخمدان پلی کیستیک یا PCOS) مناسب است؟
خیر، گلای وانس درمان استاندارد یا اصلی برای خود سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) نیست. سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یک اختلال هورمونی پیچیده است که می‌تواند باعث مشکلات قاعدگی، ناباروری، آکنه، موهای زائد و همچنین مشکلات متابولیکی مانند مقاومت به انسولین شود. اگرچه بسیاری از افراد مبتلا به PCOS، مقاومت به انسولین دارند و در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع ۲ قرار دارند، اما داروهای معمول برای درمان مقاومت به انسولین در PCOS (در صورت عدم وجود دیابت تشخیص داده شده) معمولا شامل متفورمین (گلوکوفاژ) است. متفورمین با بهبود حساسیت بدن به انسولین عمل می‌کند و می‌تواند به تنظیم چرخه قاعدگی و بهبود برخی علائم سندرم پلی کیستیک کمک کند.
گلای وانس برای درمان تنبلی تخمدان (PCOS) به تنهایی تجویز نمی‌شود. اگر فردی همزمان هم مبتلا به دیابت نوع ۲ و هم تنبلی تخمدان باشد، ممکن است پزشک برای کنترل دیابت او گلای وانس یا داروهای دیگر دیابت را تجویز کند، اما این دارو مستقیما تنبلی تخمدان را درمان نمی‌کند.
برای درمان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک باید با پزشک متخصص غدد یا متخصص زنان مشورت کنید تا بر اساس علائم و وضعیت درمان مناسب (که ممکن است شامل تغییر سبک زندگی، متفورمین، داروهای هورمونی یا داروهای دیگر بشود) را تجویز کند.
