نفروپاتی دیابتی: علائم، علل و درمان‌ها

انواع نفروپاتی

انواع مختلفی از نفروپاتی وجود دارد که هر کدام به دلایل متفاوتی ایجاد می‌شوند و مکانیسم‌های آسیب‌زای مختلفی دارند. به طور کلی، نفروپاتی به معنای آسیب یا بیماری کلیوی است.  در اینجا به برخی از انواع مهم نفروپاتی اشاره می‌کنم:

1. نفروپاتی دیابتی (Diabetic Nephropathy) شایع‌ترین نوع نفروپاتی است. این نوع نفروپاتی ناشی از دیابت طولانی مدت و کنترل نشده است.

مکانیسم   قند خون بالا به رگ‌های خونی کوچک در کلیه‌ها آسیب می‌رساند، به‌ویژه گلومرول‌ها (واحدهای تصفیه خون در کلیه). این آسیب باعث نشت پروتئین به ادرار و کاهش عملکرد کلیه می‌شود؛

علل   دیابت نوع 1 و نوع 2؛

تشخیص   آزمایش ادرار برای پروتئین (آلبومینوری)، آزمایش خون برای GFR، سابقه دیابت.

درمان  کنترل قند خون، کنترل فشار خون، داروهای محافظت کننده کلیه (ACEI/ARB)، تغییرات رژیم غذایی.

2. نفروپاتی گلومرولی (Glomerular Nephropathy) یا گلومرولونفریت

آسیب به گلومرول‌ها   این دسته از نفروپاتی‌ها به‌طور خاص گلومرول‌های کلیه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. گلومرول‌ها فیلترهای اصلی کلیه هستند که خون را تصفیه می‌کنند. گلومرولونفریت‌ها می‌توانند ناشی از بیماری‌های مختلفی باشند، از جمله:

• بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE)، نفریت لوپوسی، گلومرولونفریت پس از عفونت استرپتوکوکی (پس استرپتوکوکی)؛
• عفونت‌ها برخی عفونت‌ها می‌توانند منجر به گلومرولونفریت شوند (مانند هپاتیت B و C و HIV)؛
• بیماری‌های ارثی سندرم آلپورت.
• بیماری‌های ایدیوپاتیک در بسیاری از موارد علت دقیق گلومرولونفریت مشخص نیست (ایدیوپاتیک).

انواع مهم گلومرولونفریت

• گلومرولونفریت غشایی (Membranous Glomerulonephritis) ضخیم شدن غشاء گلومرولی؛
• گلومرولونفریت با تغییرات مینیمال شایع‌ترین علت سندرم نفروتیک در کودکان است؛
• گلومرولونفریت فوکال سگمنتال اسکلروز (Focal Segmental Glomerulosclerosis – FSGS) اسکار در بخش‌هایی از گلومرول‌ها.
• گلومرولونفریت IgA (بیماری برگر) رسوب ایمونوگلوبولین A در گلومرول‌ها؛
• گلومرولونفریت مزمن پرولیفراتیو (Membranoproliferative Glomerulonephritis – MPGN) تکثیر سلولی و ضخیم شدن غشاء گلومرولی.

علائم  پروتئینوری (پروتئین در ادرار)، هماچوری (خون در ادرار)، ادم (تورم)، فشار خون بالا، کاهش عملکرد کلیه؛

تشخیص  آزمایش ادرار، آزمایش خون، بیوپسی کلیه برای تعیین نوع دقیق گلومرولونفریت؛

درمان  بسته به نوع و علت گلومرولونفریت، درمان‌ها متفاوت هستند و ممکن است شامل داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی (کورتیکواستروئیدها، سیکلوفسفامید و غیره)، داروهای کاهش دهنده فشار خون (ACEI/ARB)، داروهای دیورتیک و مدیریت بیماری زمینه‌ای باشد.

3. نفروپاتی توبولواینترستیشیال (Tubulointerstitial Nephropathy)یا نفریت بینابینی

آسیب به توبول‌ها و بافت بینابینی کلیه   این نوع نفروپاتی بر توبول‌های کلیه (لوله هایی که مواد را از خون بازجذب می‌کنند و مواد زائد را دفع می‌کنند) و بافت بینابینی اطراف آنها تأثیر می‌گذارد.

علل

مصرف برخی داروها   بسیاری از داروها می‌توانند باعث نفریت بینابینی شوند، مانند آنتی‌بیوتیک‌ها (پنی‌سیلین‌ها، سولفونامیدها)، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، مهارکننده‌های پمپ پروتون  (PPIs)؛

عفونت‌ها  عفونت‌های باکتریایی (پیلونفریت)، ویروسی (سیتومگالوویروس، ویروس BK) و قارچی؛

بیماری‌های خودایمنی  سارکوئیدوز، سندرم شوگرن؛

سموم  فلزات سنگین، گیاهان دارویی خاص؛

بیماری‌های متابولیک  هایپرکلسمی، هایپراوریسمی؛

علل ناشناخته  نفریت بینابینی ایدیوپاتیک.

انواع نفریت بینابینی

• نفریت بینابینی حاد شروع ناگهانی، اغلب ناشی از داروها یا عفونت‌ها؛
• نفریت بینابینی مزمن پیشرفت تدریجی، ممکن است ناشی از علل طولانی مدت باشد.

علائم  تب، راش پوستی (در نفریت بینابینی حاد ناشی از دارو)، درد پهلو، تغییر در حجم ادرار، پروتئینوری خفیف تا متوسط، هماچوری، نارسایی کلیه حاد یا مزمن.

تشخیص  آزمایش ادرار، آزمایش خون، سابقه پزشکی و دارویی، بیوپسی کلیه در موارد مشکوک؛

درمان  حذف عامل مسبب (قطع داروی عامل، درمان عفونت)، کورتیکواستروئیدها در برخی موارد نفریت بینابینی حاد ناشی از دارو، درمان بیماری زمینه‌ای، حمایت‌های کلیوی.