انسولین لومیر (Insulin Levemir): کاربردها، عوارض و نحوه تزریق
- Shekarban
- داروهای دیابتی

انسولین دتمیر (Insulin Detemir) که تحت نام تجاری انسولین لومیر نیز به فروش میرسد یک نوع انسولین با اثر طولانی مدت است که برای کنترل قند خون افراد دارای تشخیص دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲ استفاده میشود. انسولین لومیر به گروه انسولینهای پایه یا اصطلاحا «Insulin Basal» تعلق دارد که بهصورت پایدار و تدریجی قند خون را در طول روز کنترل میکند و به منظور جلوگیری از افزایش ناگهانی قند خون در ساعات بدون حضور غذا مصرف میشود.
انسولین لومیر نخستینبار در اوایل دهه ۲۰۰۰ توسط شرکت Novo Nordisk به بازار عرضه شد و بهعنوان یک جایگزین امن و موثر برای انسولینهای پایه مرسوم شناخته شده است. این انسولین به دلیل عملکرد پایدار، کاهش ریسک افت قند خون (هیپوگلیسمی) در ساعات شب و انعطافپذیری بالایی که در زمان و دوز مصرف دارد، مورد توجه پزشکان و افراد دارای تشخیص دیابت قرار گرفته است. از نظر ساختار، انسولین لومیر مشتق انسولینی است که یک اسید چرب (اسید لیدوکسی اسید تیتنیکا) به زنجیره B انسولین متصل شده است که باعث افزایش اتصال آن به آلبومین خون و در نتیجه افزایش مدت زمان اثر آن میشود. در این نوشتار از مجله شکربان به بررسی کاربردها، عوارض و نحوه تزریق انسولین لومیر پرداخته شده است.

مکانیسم اثر انسولین لومیر
انسولین لومیر با اتصال به گیرندههای انسولین در غشا سلولهای هدف (عمدتا سلولهای عضلانی، کبد و سلولهای چربی)، موجب افزایش جذب گلوکز از خون به داخل سلولها میشود. این مکانیسم اثر برخلاف انسولینهای سریعالاثر، دارای ویژگیهایی است که مدت اثر طولانی را امکانپذیر میسازد:
- اتصال اسید چرب به انسولین انسولین لومیر با اتصال یک زنجیره اسید چرب به زنجیره B انسولین، تمایل بیشتری برای اتصال به پروتئین آلبومین خون پیدا میکند. این پیوند به عنوان یک مخزن شناور برای آزادسازی تدریجی انسولین عمل میکند؛
- آزاد سازی کنترل شده و تدریجی انسولین لومیر از طریق جداسازی تدریجی از آلبومین به عنوان فرم آزاد فعال شده و اثر خود را به صورت پایدار و طولانی حفظ میکند؛
- حفظ سطح انسولین خون در طول 24 ساعت باعث حفظ یک سطح نسبی ثابت انسولین پایه در خون میشود که منجر به کنترل بهتر قند خون در فواصل بین وعدههای غذایی و طی شب میگردد؛
- کاهش نوسانات قند خون انسولین لومیر با اثر طولانی و بدون پیک قوی موجب کاهش نوسانات شدید قند خون شده و از هیپوگلیسمی وخیم، بهویژه در طول شب، جلوگیری میکند.
کاربرد انسولین لومیر در درمان دیابت
انسولین لومیر در درمان دیابت به عنوان یک انسولین پایه (بازال) استفاده میشود که هدف آن کنترل قند خون بین وعدههای غذایی و در ساعات شبانه است. کاربردهای عمده آن عبارتاند از:
دیابت نوع ۱
- در افراد دارای تشخیص دیابت نوع ۱، بدن قادر به تولید انسولین نیست (به علت یک بیماری خودایمنی سیستم ایمنی بدن به سلولهای بتا جزایر لانگرهانس پانکراس که مسئول تولید و ترشح انسولین هستند حمله کرده و آنها را از بین میبرد). بنابراین انسولین پایه لومیر به همراه انسولینهای سریعالاثر (برای کنترل قند ناشی از وعدههای غذایی) بهصورت تزریق ترکیبی تجویز میشود؛
- انسولین لومیر با اثر مداوم خود قند پایه بدن را کنترل میکند و خطر افت قند خون بین وعدهها را کاهش میدهد.
دیابت نوع ۲
- در آن دسته از افراد دارای تشخیص دیابت که انسولینهای خوراکی پاسخ مناسبی ایجاد نمیکند یا بیماری پیشرفته است، انسولین لومیر به عنوان جایگزین یا مکمل داروهای خوراکی کاهنده قند خون تجویز میشود.
- انسولین لومیر به بهبود کنترل گلوکز خون کمک کرده و ریسک عوارض مزمن دیابت را کاهش میدهد.
سایر موارد
- آن دسته از افراد دارای تشیخص دیابت که تحت درمان با انسولین هستند و نیازمند کنترل طولانی مدت و یکنواخت سطح انسولین میباشند؛
- در طرحهای درمانی ترکیبی یا پیچیده جهت تثبیت سطح قند خون در طول شب و فواصل بین وعدهها.

عوارض انسولین لومیر
مانند هر دارویی، انسولین لومیر نیز ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند که برخی متداول و برخی جدی هستند. در ادامه به مهمترین عوارض انسولین لومیر پرداخته شده است:
عوارض متداول
- هیپوگلیسمی (Hypoglycemia یا کاهش قند خون) شایعترین عارضه ناشی از انسولین است که با علائمی چون لرزش، تعریق، سرگیجه، اضطراب و خوابآلودگی همراه است. اغلب در اثر دوز بیش از حد یا تاخیر در غذا خوردن اتفاق میافتد؛
- واکنشهای موضعی در محل تزریق شامل درد، خارش، قرمزی و تورم موقتی؛
- افزایش وزن مصرف طولانیمدت انسولین میتواند باعث افزایش وزن در برخی افراد دارای تشخیص دیابت شود.
عوارض کمتر شایع و جدی
- آنافیلاکسی واکنش حساسیتی شدید و تهدیدکننده حیات که میتواند بلافاصله پس از تزریق انسولین رخ دهد؛
- واکنشهای حساسیتی سیستمیک شامل راشهای پوستی، خارش گسترده و ورم صورت یا گلو؛
- لیپودیستروفی (lipodystrophy) ناهنجاری چربی محل تزریق. این بیماری شامل تغییرات در بافت چربی محل تزریق مانند آتروفی یا هیپرتروفی میشود.
- هیپرگلیسمی (Hyperglycemia یا افزایش شدید قند خون) در مواردی که دوز انسولین ناکافی است یا فرد دارای مقاومت به انسولین است.
نکات مهم در مواجهه با عوارض انسولین لومیر
- کنترل دقیق قند خون و استفاده مناسب از دوز توسط پزشک کمک میکند تا عوارض کاهش یابد؛
- افراد دارای تشخیص دیابت میبایست آموزشهای لازم جهت شناخت علائم هیپوگلیسمی و نحوه مقابله با آن را دریافت کنند. برای آشنایی بیشتر با این موضوع میتوانید به مقاله «هیپوگلیسمی (افت قند خون): علل و درمانها» مراجعه کنید؛
- در صورت بروز واکنش شدید فورا باید به مراکز درمانی مراجعه کرد.

جایگزین انسولین لومیر
برای درمان دیابت و کنترل قند خون، انواع مختلفی از انسولینهای پایه (طولانی اثر) وجود دارند که میتوانند به عنوان جایگزین یا مکمل انسولین لومیر مورد استفاده قرار گیرند، از جمله:
انسولین گلارژین (Insulin Glargine)
- انسولین گلارژین یک انسولین پایه طولانی اثر با مدت زمان اثر حدود 24 ساعت است (برای آشنایی بیشتر با انسولین گلارژین میتوانید به مقاله «انسولین گلارژین: کاربردها، عوارض و نحوه صحیح نگهداری» مراجعه کنید)؛
- ساختار شیمیایی این انسولین با انسولین لومیر متفاوت است و نحوه اتصال به آلبومین ندارد، بلکه با ایجاد رسوب در محل تزریق اثر طولانی را فراهم میکند.
انسولین دگلودک (Insulin Degludec)
- یک انسولین فوق طولانی اثر است که بیش از 42 ساعت اثر میکند و امکان انعطاف زمانی بیشتری در تزریق دارد؛
- مناسب برای آن دسته از افراد دارای تشخیص دیابت که نیاز به یک درمان بیوقفه و قدرتمند دارند.
انسولین NPH (Neutral Protamine Hagedorn)
- انسولین پایه قدیمیتر که اثر طولانی متوسطی (حدود 12 تا 18 ساعت) دارد؛
- نسبت به انسولین لومیر نوسانات بیشتری در قند خون ایجاد میکند و احتمال هیپوگلیسمی بیشتر است.
انسولینهای ترکیبی (Pre-mixed)
- ترکیبی از انسولینهای پایه و انسولینهای سریعالاثر برای کنترل همزمان قند ناشی از پایه و وعدههای غذایی استفاده میشود؛
- هر یک از این انسولینها با مزایا و معایب خود در دسترس هستند که انتخاب آنها بر اساس وضعیت بالینی، سبک زندگی و تحمل بیمار توسط پزشک انجام میشود.
انسولین لومیر ساخت کجاست؟
انسولین لومیر توسط شرکت دانمارکیNovo Nordisk A/S تولید و عرضه میشود. این شرکت یکی از پیشگامان جهانی در زمینه تولید داروهای مربوط به دیابت و داروهای زیستی است.
شرکت Novo Nordisk
- تاسیس: 1923؛
- دفتر مرکزی: بندر برنهلم، دانمارک؛
- تمرکز اصلی بیوتکنولوژی، بهویژه تولید انسولین، داروهای هورمونی و درمان بیماریهای مزمن مانند دیابت، چاقی و اختلالات خونی.
تاریخچه تولید انسولین لومیر
- انسولین لومیر در سال 2004 به بازار معرفی شد؛
- هدف اصلی توسعه انسولین لومیر، بهبود کنترل قند خون پایه با کاهش عوارض هیپوگلیسمی و افزایش راحتی مصرف کنندگان بود؛
- تولید انسولین لومیر بر پایه فناوری DNA نوترکیب بوده و دقت و خلوص بالایی دارد.

نحوه مصرف و نگهداری انسولین لومیر
نکات مهم پیش از مصرف
- افراد دارای تشخیص دیابت میبایست پیش از شروع مصرف انسولین لومیر آموزشهای لازم در مورد نحوه مصرف و نگهداری و همچنین تزریق انسولین را از متخصص غدد یا داروساز دریافت کنند؛
- اطمینان از درستی دوز، زمان و نحوه تزریق انسولین بر اساس تجویز پزشک بسیار مهم است؛
- انسولین لومیر نباید بهصورت وریدی یا عضلانی تزریق شود، بلکه باید به صورت زیرجلدی (Subcutaneous) تزریق شود.
نحوه تزریق
- معمولا روزی یک یا دو بار تزریق زیرجلدی انجام میشود؛
- محل تزریق معمول شامل ران، شکم، یا قسمت بالای بازو میشود که باید هر بار تغییر داده شود تا از ایجاد آسیب و ناهنجاری بافتی جلوگیری شود؛
- انسولین را باید بلافاصله قبل یا بعد از غذا طبق دستور پزشک تزریق کرد.
مراقبتها هنگام مصرف
- همواره از سرنگ، قلم انسولین یا دستگاه تزریق یکبار مصرف تمیز استفاده کنید؛
- دوز انسولین نباید خودسرانه تغییر کند و همیشه باید پیش از هر تغییری با پزشک مشورت شود؛
- کنترل روزانه قند خون برای تنظیم دوز ضروری است.
نحوه نگهداری
- پیش از باز شدن انسولین لومیر باید در یخچال با دمای 2 تا 8 درجه سانتیگراد نگهداری شود؛
- پس از باز شدن انسولین باز شده میتواند تا 42 روز در دمای معمول اتاق (حداکثر 30 درجه سانتیگراد) نگهداری شود اما نباید منجمد شود؛
- انسولین منجمد یا نگهداری شده در دمای بالاتر از حد توصیه شده، ممکن است اثر خود را از دست بدهد و نباید استفاده شود؛
- از قرار دادن انسولین در برابر نور مستقیم خورشید یا در خودرو خودداری شود.

تفاوت انسولین لومیر و لانتوس
انسولین نقشی کلیدی در مدیریت دیابت نوع 1 دارند. با پیشرفت علوم پزشکی، انواع مختلفی از انسولینها توسعه یافتهاند که هر کدام ویژگیها، مکانیزم اثر و کاربردهای متفاوتی دارند. دو نمونه از پرکاربردترین انسولینهای پایه، انسولین لومیر (Levemir) و انسولین لانتوس (Lantus) میباشند. در این گزارش به بررسی جامع و دقیق تفاوت انسولین لومیر و لانتوس پرداخته شده است.
- معرفی هر دو انسولین
انسولین لانتوس (Lantus) انسولین لانتوس یا انسولین گلارژین (Insulin Glargine) یک انسولین پایه است که توسط شرکت سانوفی تولید میشود. این انسولین به فرم محلول شفاف و بدون رنگ است و با استفاده از تکنولوژی مهندسی زیستی تولید شده است. لانتوس نوعی انسولین بلند اثر (Long-acting insulin) است که برای تامین سطح پایدار قند خون در طول شبانهروز به کار میرود. این انسولین به دلیل اثر طولانی و هموار خود، معمولا یکبار در روز تزریق میشود؛
انسولین لومیر (Levemir)
انسولین لومیر نام تجاری انسولین لیسپرو (Insulin Lispro) با فرمولاسیون ویژهای است که توسط شرکت ایلی لی توسعه یافته است. این انسولین نوعی انسولین سریعاثر (Rapid-acting insulin) با سرعت جذب بسیار سریعتر نسبت به فرمهای معمول انسولین لیسپرو است. لومیر اغلب برای کنترل قند خون پس از غذا مصرف میشود و میتواند همراه یا نزدیک به زمان وعده غذایی تزریق شود. این فرمولاسیون حاوی افزودنیهایی است که جذب سریعتر انسولین را افزایش میدهند و شروع اثر را به کمتر از ۵ دقیقه میرسانند.
- مکانیسم اثر
مکانیسم اثر انسولین لانتوس
انسولین لانتوس با تغییر ساختار محلول در محیط پس از تزریق عمل میکند. پس از تزریق زیرجلدی، لانتوس در محل تزریق کریستالهایی تشکیل میدهد که به تدریج و به آرامی انسولین را به جریان خون آزاد میکنند. این فرآیند باعث میشود که سطح انسولین به مدت 24 ساعت تقریبا ثابت باقی بماند و قند خون بهطور مداوم کنترل شود. لانتوس از طریق اتصال به گیرندههای انسولین در سلولهای هدف (مانند سلولهای عضله و بافت چربی) باعث افزایش جذب گلوکز به داخل سلولها و کاهش تولید گلوکز در کبد میشود.
مکانیسم اثر انسولین لومیر
انسولین لومیر نیز مانند دیگر انسولینهای سریعاثر به سرعت در محل تزریق جذب میشود. افزودنیهایی چون هپتامینات منیزیم و لیزین باعث میشوند انسولین سریعتر به داخل جریان خون وارد شود. این سرعت جذب افزایش یافته موجب شروع اثر بسیار سریع (کمتر از 5 دقیقه) و اوج اثر زود هنگام میشود.
توانایی انسولین لومیر در کاهش سریع قند خون پس از وعده غذایی به عملکرد بهتر کنترل قند روزانه کمک میکند و از افزایش ناگهانی گلوکز جلوگیری به عمل میآورد.
- مدت زمان اثر و شروع اثر
- ویژگی انسولین لانتوس شروع اثر 1.5 تا 2 ساعت، اوج اثر تقریبا بدون اوج مشخص، مدت زمان اثرتا 24 ساعت؛
- انسولین لومیر کمتر از 5 دقیقه؛30 تا 90 دقیقه؛ و3 تا 5 ساعت؛
- انسولین لانتوس به دلیل آزادسازی طولانی، اغلب بهصورت دوز واحد در روز تجویز میشود و به کنترل پایه قند خون در ساعات طولانی کمک میکند؛
- انسولین لومیر به دلیل شروع سریع و اثر کوتاه برای کنترل قند خون پس از غذای اصلی استفاده میشود و معمولا چندبار در روز همراه با انسولین پایه مصرف میشود.
- روش مصرف و زمان تزریق
انسولین لانتوس
- معمولا بهصورت تزریق زیرجلدی یکبار در روز (معمولا صبح یا شب قبل از خواب) استفاده میشود؛
- دوز انسولین لانتوس باید ثابت و به دقت تنظیم شود برای حفظ تعادل قند خون پایه؛
- به دلیل ثابت بودن اثر، زمان تزریق نسبتا انعطافپذیر است.
انسولین لومیر
- بهصورت تزریق زیرجلدی چندبار در روز (معمولا قبل از وعدههای غذایی) استفاده میشود؛
- زمان تزریق لومیر باید دقیقا نزدیک به وعده غذایی (حدود 0-15 دقیقه قبل یا حتی در زمان شروع غذا) باشد تا بهترین عملکرد را داشته باشد؛
- بسته به نیاز بدن و سطح گلوکز دوز مصرفی لومیر تنظیم میشود؛
- در آن دسته از افراد دارای تشخیص دیابت که نیاز به کنترل سریعتر قند دارند بسیار موثر است.
- عوارض جانبی رایج
عوارض جانبی انسولین لانتوس
- هیپوگلیسمی کم شدن قند خون که ممکن است ناشی از دوز بالای انسولین باشد. معمولا بهصورت شبانه بیشتر اتفاق میافتد؛
- واکنشهای موضعی قرمزی، تورم، خارش یا حساسیت در محل تزریق ممکن است رخ دهد؛
- احتباس مایعات در برخی افراد باعث افزایش وزن میشود؛
- آلرژی عمومی به ندرت حساسیتهای شدید ظاهر میشود.
عوارض جانبی انسولین لومیر
- هیپوگلیسمی به دلیل سرعت اثر بالا، خطر هیپوگلیسمی پس از غذا وجود دارد؛
- واکنشهای موضعی مانند قرمزی، درد یا التهاب در محل تزریق که معمولا موقتی است؛
- حساسیت و آلرژی در موارد نادر بروز میکند؛
- نوسانات قند خون به دلیل اثر کوتاهمدت گاهی در صورت عدم کنترل مناسب نیاز به تنظیم دوز دارد.
- مزایا و معایب هر یک
انسولین لانتوس
مزایا
- اثر پایدار و ماندگار تا 24 ساعت؛
- کاهش ریسک هیپوگلیسمی شدید در طول شب؛
- تزریق ساده به علت یکبار تزریق روزانه؛
- تنظیم مناسب برای کنترل قند پایه و تثبیت قند خون.
معایب
- شروع اثر نسبتا کند؛
- عدم کنترل قند خون بعد از وعدههای غذایی به تنهایی؛
- امکان عوارض جانبی در صورت دوز بالا؛
- قیمت نسبتا بالا نسبت به انسولینهای قدیمیتر.
انسولین لومیر
مزایا
- شروع سریع اثر (کمتر از 5 دقیقه)؛
- کنترل بهتر قند خون پس از غذا؛
- انعطافپذیری بالا در زمان تزریق؛
- بهبود کیفیت زندگی افراد دارای تشخیص دیابت به دلیل کم کردن تاخیر در کنترل گلوکز.
معایب
- مدت زمان اثر کوتاه (نیاز به تزریق مکرر)؛
- احتمال هیپوگلیسمی اگر مصرف غذا با دوز انسولین هماهنگ نباشد؛
- نیاز به آموزش بیشتر افراد دارای تشخیص دیابت برای زمانبندی تزریق؛
- عوارض موضعی احتمالی در محل تزریق.
- موارد مصرف و شرایط خاص
انسولین لانتوس
- افراد دارای تشخیص دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 به منظور تامین انسولین پایه؛
- آن دسته از افراد دارای تشخیص دیابت که نیاز به تامین انسولین با پایداری بالای 24 ساعت دارند؛
- کسانی که نمیتوانند چند بار در روز انسولین تزریق کنند یا تمایل به یکبار تزریق دارند؛
- افراد دارای تشخیص دیابت با سابقه هیپوگلیسمی شبانه که نیاز به انسولین با ریسک کمتر هیپوگلیسمی دارند.
انسولین لومیر
- کنترل سریع قند خون بعد از وعده غذایی در افراد دارای تشخیص دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2؛
- مواردی که نیاز به انسولین با شروع سریع است (بهعنوان مثال، کاهش قند خون ناگهانی بعد از غذا)؛
- اغلب به همراه انسولین پایه (مانند لانتوس) برای کنترل بهتر قند روزانه تجویز میشود؛
- افراد دارای تشخیص دیابت با سبک زندگی فعال که نیاز به انسولین انعطافپذیر دارند.
انسولین لانتوس و انسولین لومیر هر دو نقش مهمی در درمان دیابت دارند و به گونهای مکمل یکدیگر محسوب میشوند. لانتوس انسولین پایه با اثر طولانی و یکنواخت است که سطح قند خون پایه را کنترل میکند، در حالی که لومیر انسولین سریعاثری است که برای کنترل قند خون پس از وعده غذایی بهکار میرود. انتخاب بین این دو یا استفاده همزمان آنها بستگی به نیازهای فردی بیمار، نوع دیابت، سبک زندگی و توصیههای پزشک دارد.
انسولین لومیر چند واحد است؟
انسولین لومیر با غلظت ۱۰۰ واحد در میلیلیتر ارائه میشود.
- هر قلم (FlexTouch) 3 میلی لیتر حجم دارد (معادل ۳۰۰ واحد انسولین)؛
- دوز تزریق تا ۸۰ واحد بهصورت واحدی (۱ واحد به ۱ واحد) قابل تنظیم است.
تفاوت انسولین لومیر و نوورپید
شروع اثر
شروع اثر انسولین لومیر به دلیل فرمولاسیون ویژه تقریبا زیر 5 دقیقه است، در حالیکه نوورپید بهطور معمول بین 10 تا 20 دقیقه طول میکشد تا آثار خود را نشان دهد. این موضوع میتواند در شرایطی که نیاز به کنترل فوری گلوکز خون است بسیار حیاتی باشد.
اوج اثر
انسولین لومیر معمولا بین 30 تا 90 دقیقه به بیشترین تاثیر خود میرسد، اما نوورپید در 40 تا 50 دقیقه به اوج میرسد. پهنای بازه اوج اثر در لومیر کمی گستردهتر و سریعتر است.
مدت زمان اثر
هر دو انسولین تقریبا مدت زمان اثر مشابهی در حدود 3 تا 5 ساعت دارند و این موضوع باعث میشود که کنترل گلوکز پس از وعده غذایی برای 4-5 ساعت مداوم صورت پذیرد.
روش مصرف
انسولین لومیر میتواند بلافاصله قبل یا حتی حین شروع غذا تزریق شود و حتی تا 20 ثانیه پیش یا در حین غذا خوردن نیز تاثیر موثری دارد. اما انسولین نوورپید نیازمند تزریق حداقل 5 تا 15 دقیقه پیش از وعده غذایی است تا بتواند بیشترین اثرگذاری را داشته باشد.
مزیتهای کلیدی
- انسولین لومیر شروع سریعتر اثر، افزایش انعطاف در زمان تزریق و کنترل بهتر قند خون بعد از غذا؛
- انسولین نوورپید پروفایل اثر کلاسیک، قابل پیشبینی، اثربخشی شناخته شده و قیمتی مقرون به صرفهتر.
انسولین لومیر (Insulin Detemir) یک انسولین پایه با اثر طولانی مدت و عملکرد پایدار در کنترل قند خون بیماران دیابتی است که با اتصال به آلبومین خون و آزادسازی تدریجی، میزان قند خون را به صورت یکنواخت کنترل میکند. این انسولین نقش مهمی در کاهش عوارض هیپوگلیسمی و افزایش کیفیت زندگی بیماران ایفا میکند. تولید آن توسط یکی از معتبرترین شرکتهای دارویی جهان، نویدبخش کیفیت و امنیت بالای این دارو است.
در عین حال، مصرف انسولین لومیر نیز باید تحت نظارت دقیق پزشکی و با رعایت نکات مصرف و نگهداری انجام شود تا عوارض جانبی به حداقل رسیده و اثربخشی درمان حفظ شود. آگاهی دقیق بیماران و کادر درمانی نسبت به مکانیسم اثر، کاربردها، عوارض و جایگزینهای آن، نقشی کلیدی در موفقیت درمان دیابت ایفا میکند.