عوارض دیابت (قند خون بالا): زخم پای دیابتی

مهم‌ترین علائم پای دیابتی کدام‌اند؟

توصیه موکد شده است که افراد دارای تشخیص دیابت هر روز پاهای خود را به دقت بررسی کنند و در صورت مشاهده هر مورد جدیدی به سرعت با تیم پزشکی خود صحبت کنند. افراد دیابتی باید توجه داشته باشند که تغییرات هرچند اندک باشند باید بسیار مهم در نظر گرفته شوند زیرا عوارض و مشکلات جدی در ناحیه پا به احتمال بسیار زیادی منجر به قطع سریع پا یا انگشتان پا خواهد شد. در همین راستا در ادامه مهم‌ترین علائمی که در ناحیه پا و ران بروز می‌یابند و می‌توانند نشانگر آغاز پای دیابتی باشند در ادامه بررسی شده‌اند:

• حس سوزش یا مشاهده میخچه در پا؛
• احساس درد؛
• حس کرختی؛
• سفیدی غیرنرمال و درخشش پوست؛
• ریزش موهای پا؛
• از دست رفتن هرگونه حس در ناحیه پا یا ران؛
• متورم شدن پا؛
• عدم تعریق پا؛
• درمان دیرهنگام زخم‌ها در ناحیه پا و ران؛
• گرفتگی و درد عضلات پایین‌ تن به‌هنگام نشستن و استراحت؛
• حس سرما یا گرما در ناحیه پا؛
• وجود زخم‌ها یا برش‌هایی در ناحیه پا که فرد به هیچ‌وجه آنها را حس نمی‌کند؛
• استشمام بوی بد از زخم‌های باز.

در صورت مشاهده هرکدام از این علائم فرد باید سه اقدام مهم زیر را به سرعت انجام دهد:

• با نشستن یا دراز کشیدن به سرعت فشار وارده بر پاها را کاهش دهد؛
• با تیم پزشکی خود تماس بگیرد؛
• در صورتی‌که تیم پزشکی فرد در دسترس نیستند به سرعت به نزدیک‌ترین مرکز بهداشتی و درمانی مراجعه نماید؛

کدام عوامل موجب افزایش ریسک ابتلا به پای دیابتی می‌شود؟

 مهم‌ترین عوامل خطر زمینه‌ساز زخم پای دیابتی:

• جنسیت مذکر؛
• سابقه تشخیص دیابت بیش از 10 سال؛
• ساختمان غیرطبیعی پاها؛
• بیماری‌های عروق محیطی؛
• مصرف دخانیات؛
• سابقه پیشین زخم پا.

چگونه می‌توان از زخم‌ پای دیابتی پیشگیری کرد؟

مهم‌ترین اقداماتی که نقش پررنگی در پیشگیری از ابتلا به پای دیابتی دارند عبارتند از:

• بررسی روزانه انگشتان و ساق پا. به هنگام بررسی روزانه باید به هر نوع تورم، قرمز شدگی یا مشکل در ناخن‌های پا، به‌ویژه بین آنها، توجه داشت. استفاده از ذره‌بین می‌تواند باعث افزایش دقت فرد شود. در صورتی‌که هر نوع مورد غیرمعمولی مشاهده شود باید بلافاصله با پزشک تماس گرفت؛
• پا فقط باید با آب ولرم شست‌و‌شو داده شود. دقت شود که پا باید هر روز شسته شود و برای شست‌وشوی آن هیچگاه نباید از آب داغ استفاده شود؛
• در حین شست‌وشو پا باید به آرامی ماساژ داده شود. به هنگام شست‌وشوی پا هیچگاه نباید از لیف‌های زبر یا اسفنج استفاده کرد. هنگام خشک‌کردن پا نیز می‌بایست از یک حوله نرم استفاده کرد و میان انگشتان پا باید به آرامی خشک شود؛
• هیچگاه بین انگشتان خود را با کرم مرطوب نکنید. برای جلوگیری از خشکی پوست پا و پوسته‌ پوسته‌شدن آن هر روز از کرم مرطوب کننده استفاده نمایید، اما هیچگاه بین انگشتان خود را مرطوب نکنید زیرا محیط را برای ایجاد عفونت قارچی فراهم می‌کند؛
• ناخن‌های پا را با دقت کوتاه کنید. افراد دارای تشخیص دیابت می‌بایست دقت داشته باشند که ناخن‌های پا را بیش از حد کوتاه نکنند زیرا احتمال ایجاد ناخن فرورفته را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. ناخن فرورفته یا فرو رفتن ناخن در گوشت انگشت که اکثرا در انگشت شست پا دیده می‌شود یکی از شایع‌ترینبیماری‌های ناخن است که عامل ایجاد آن رشد بیش از حد ناخن و فرورفتن آن در شیار ناخن می‌باشد.. این حالت معمولا با درد و ایجاد عفونت همراه است؛
• هیچگاه میخچه یا هر نوع آسیب دیگری به پوست پا نباید خود درمانی شود. به محض مشاهده هر نوع مشکل در پوست پا باید سریعا به پزشک مراجعه کرد؛
• پوشیدن جوراب تمیز و خشک. علاوه‌بر این، جوراب‌ را باید روزانه عوض کرد؛
• استفاده از جوراب‌های طراحی‌شده برای افراد دارای تشخیص دیابت. جوراب‌هایی که مواد نرم بیشتری دارند، در قسمت انتهایی خود فاقد کش هستند و بالاتر از قوزک پا را می‌پوشانند و از فیبر که موجب مرطوب‌ساختن پوست می‌شود ساخته‌ شده‌اند، بیشترین نقش را در پیشگیری از عارضه پای دیابتی دارند؛
• اگر فرد در طول شب حس سرما دارد بهتر است که در حین خواب جوراب بپوشد؛
• پیش از پوشیدن کفش باید داخل آن را بررسی کرد. باید توجه داشت که در صورت بروز عارضه پای دیابتی هر نوع حس در ناحیه پا از بین می‌رود و فرد قادر به تخشیص اشیاء نوک تیز درون کفش نمی‌باشد، بنابراین بهتر است که پیش از پوشیدن کفش داخل آن را بررسی کرد؛
• پای خود را گرم و خشک نگه‌دارید. افراد دارای تشخیص دیابت باید دقت داشته باشند که در طول روزهای بارانی یا برفی پای آنها خیس نشود؛
• خودداری از قدم زدن با پای برهنه. افراد دیابتی بهتر است که هنگام قدم زدن در منزل نیز از کفش یا دمپایی استفاده نمایند. زیرا امکان دارد که به‌صورت ناخواسته پا بر جسم نوک تیزی بگذارند؛
• خودداری از مصرف دخانیات. دخانیات موجب ایجاد محدودیت در گرش خون، به‌ویژه در ناحیه پا، می‌شود؛
• پا و قوزک آن باید به شکل منظم و دوره‌ای بررسی شوند. بررسی منظم پا و قوزک پا جزء ضروری پیشگیری از پای دبایتی می‌باشد.