عوارض دیابت در مردان
- Shekarban
- دیابت نوع دو, دیابت نوع یک
دیابت یکی از بیماریهای شایع متابولیک است که اگر به موقع تشخیص داده نشود میتواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد. شناخت علائم اولیه دیابت، بهویژه در مراحل ابتدایی بیماری، بسیار مهم است تا درمان به موقع شروع شود و از پیشرفت دیابت جلوگیری گردد. در این نوشتار از مجله شکربان به بررسی علائم اولیه دیابت، اهمیت تشخیص زودهنگام، عوارض دیابت در مردان و راهکارهای پیشگیری از عوارض آن پرداخته شده است.

دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2
دیابت ملیتوس (Diabetes Mellitus)، به عنوان یک اختلال متابولیک مزمن، با افزایش سطح قند خون (گلوکز) در بدن مشخص میشود. این افزایش قند خون نتیجه نقص در تولید انسولین (دیابت نوع 1)، مقاومت به انسولین (دیابت نوع 2) یا هر دو است.
- دیابت نوع 1 (دیابت وابسته به انسولین) یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلولهای تولید کننده انسولین در پانکراس (جزایر لانگرهانس) حمله کرده و آنها را از بین میبرد. در نتیجه بدن قادر به تولید انسولین کافی نیست یا اصلا انسولین تولید نمیکند. این نوع دیابت معمولا در دوران کودکی یا نوجوانی آغاز میشود و افراد برای کنترل قند خون خود نیاز به تزریق روزانه انسولین دارند. شروع آن معمولا ناگهانی و با علائم شدید است؛
- دیابت نوع 2 (دیابت غیر وابسته به انسولین) شایعترین نوع دیابت است که حدود 90 تا 95 درصد موارد دیابت را شامل میشود. در این نوع دیابت بدن یا به اندازه کافی انسولین تولید نمیکند یا سلولهای بدن نسبت به انسولین تولید شده مقاومت نشان میدهند (مقاومت به انسولین). عوامل خطری مانند چاقی، عدم تحرک، سابقه خانوادگی و سن بالا در بروز آن نقش دارند. شروع آن معمولا تدریجی است و ممکن است سالها بدون تشخیص باقی بماند. درمان و کنترل دیابت نوع 2 شامل تغییر سبک زندگی، مصرف داروهای خوراکی کاهنده قند خون و در برخی موارد تزریق انسولین میشود.
هر دو نوع دیابت، اگر به خوبی کنترل نشوند، میتوانند منجر به عوارض طولانیمدت و جدی بر اندامهای مختلف بدن از جمله قلب، کلیهها، چشمها، اعصاب و رگهای خونی شوند. سلامت جنسی مردان و زنان نیز به شدت تحت تاثیر این عوارض قرار میگیرد.
تاثیرات دیابت بر عملکرد جنسی مردان
تاثیر دیابت بر عملکرد جنسی مردان علل فیزیولوژیکی عمیق و پیچیدهای دارد. قند خون بالا به مرور زمان به رگهای خونی و اعصاب در سراسر بدن آسیب میرساند، که این آسیبها بهطور مستقیم بر تواناییهای جنسی تاثیر میگذارند.
چگونگی تاثیر دیابت بر عروق خونی و اعصاب اندام تناسلی
سیستم جنسی مردانه برای عملکرد صحیح به هماهنگی پیچیدهای از سیستم عصبی، عروقی و هورمونی نیاز دارد. دیابت تقریبا بر هر سه این سیستمها تاثیر منفی میگذارد:
- آسیب به عروق خونی (آنژیوپاتی دیابتی) قند خون بالا میتواند منجر به سخت و باریک شدن عروق خونی (آترواسکلروز) و همچنین آسیب به دیواره داخلی رگهای کوچک (میکروآنژیوپاتی) شود. اندام تناسلی، بهویژه آلت تناسلی مرد، برای ایجاد نعوظ نیاز به جریان خون بسیار قوی دارد. رگهای کوچک و حساس در آلت تناسلی به شدت مستعد آسیب ناشی از قند خون بالا هستند. این آسیب باعث کاهش قطر عروق، کاهش خاصیت ارتجاعی آنها و در نهایت، کاهش توانایی آنها در گشاد شدن و پر شدن از خون میشود؛
- آسیب به اعصاب (نوروپاتی دیابتی) نوروپاتی دیابتی یکی از شایعترین عوارض دیابت است که به دلیل آسیب به فیبرهای عصبی در سراسر بدن رخ میدهد. اعصاب مسئول انتقال پیامهای حسی از اندام تناسلی به مغز و همچنین ارسال پیامهای عصبی از مغز به آلت تناسلی برای شروع و حفظ نعوظ هستند. نوروپاتی دیابتی میتواند بر اعصاب محیطی (که حس لامسه را منتقل میکنند)، اعصاب خودکار (که جریان خون و عملکرد نعوظ را کنترل میکنند) و حتی اعصاب مرکزی (که میل جنسی را تنظیم میکنند) تاثیر بگذارد. آسیب به اعصاب خودکار پاراسمپاتیک که مسئول انبساط عروق و پر شدن از خون در هنگام نعوظ هستند، میتواند منجر به ناتوانی در شروع یا حفظ نعوظ شود. همچنین، آسیب به اعصاب حسی میتواند منجر به کاهش حس و تحریکپذیری در ناحیه تناسلی شود. برای آشنایی بیشتر با نوروپاتی دیابتی میتوانید به مقاله «نوروپاتی دیابتی: علائم، علل و درمانها» مراجعه کنید.

اختلال در حس و تحریکپذیری جنسی
نوروپاتی دیابتی میتواند به اعصاب حسی که مسئول دریافت و انتقال تحریکات لمسی و جنسی از آلت تناسلی و ناحیه تناسلی به مغز هستند، آسیب برساند. این آسیب میتواند منجر به:
- کاهش حس لامسه مردان دیابتی ممکن است متوجه شوند که حساسیت ناحیه تناسلی آنها کمتر از قبل شده است، که این امر میتواند لذت جنسی را کاهش داده و دشواری در دستیابی به ارگاسم ایجاد کند؛
- دشواری در تحریک برای برخی افراد دارای کاهش دیابت کاهش حس جنسی میتواند باعث شود که برای تحریک شدن و رسیدن به مرحله نعوظ یا ارگاسم به تحریک شدیدتر و طولانیتری نیاز داشته باشند؛
- تغییر در الگوهای ارگاسم کاهش حس جنسی ممکن است باعث کاهش شدت ارگاسم یا حتی عدم توانایی در دستیابی به ارگاسم شود.
اختلال در خونرسانی به آلت تناسلی
مهمترین عامل فیزیولوژیکی در اختلال نعوظ ناشی از دیابت، اختلال در خونرسانی به آلت تناسلی است. برای ایجاد نعوظ لازم است شریانهای خونرسان به آلت تناسلی گشاد شده و مقادیر زیادی خون را وارد اجسام غاری (Corpora Cavernosa) در آلت تناسلی کنند. همزمان وریدهای تخلیهکننده خون باید فشرده شوند تا خون در آلت تناسلی به دام بیفتد و نعوظ حفظ شود.
- کاهش جریان ورودی خون شریانی آنژیوپاتی دیابتی باعث باریک شدن و سفتی شریانها میشود، به این معناست که خون کافی نمیتواند به سرعت وارد آلت تناسلی شود تا آن را پر کند. این امر مانع از دستیابی به نعوظ کافی یا نعوظ با سفتی مطلوب میشود؛
- نشت وریدی (Venous Leak) گاهی اوقات آسیب عروقی ناشی از دیابت میتواند بر مکانیسم بسته شدن وریدی نیز تاثیر بگذارد. به این معنی که حتی اگر مقداری خون وارد آلت تناسلی شود، وریدها بهطور کامل فشرده نمیشوند و خون به سرعت از آلت تناسلی خارج میشود، که منجر به نعوظهای ناپایدار یا از دست دادن سریع نعوظ میشود.
بهطور خلاصه، دیابت از طریق آسیبرسانی به سیستم عروقی و عصبی، فرآیند پیچیده نعوظ را مختل میکند و به مشکلات جنسی متنوعی در مردان منجر میشود. این آسیبها تدریجی بوده و با مدت زمان ابتلا به دیابت و میزان کنترل قند خون ارتباط مستقیم دارند.

شایعترین مشکلات جنسی مردان دیابتی
دیابت به دلیل تاثیرات فیزیولوژیک گستردهاش بر سیستمهای عروقی، عصبی و هورمونی میتواند به طیف وسیعی از مشکلات جنسی در مردان منجر شود. برخی از این مشکلات شیوع بیشتری دارند و بهطور قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد تاثیر میگذارند.
اختلال نعوظ (ناتوانی در حفظ یا ایجاد نعوظ)
اختلال نعوظ (Erectile Dysfunction – ED) که به آن «ناتوانی جنسی» نیز گفته میشود، شایعترین و شناختهشدهترین مشکل جنسی در مردان دیابتی است. شیوع اختلال نعوظ در مردان دیابتی سه برابر بیشتر از مردان غیر دیابتی در همان سن است و میتواند تا 75 درصد مردان دیابتی را درگیر کند. همچنین، مردان دیابتی ممکن است در سنین پایینتر به اختلال نعوظ مبتلا شوند و شدت آن نیز بیشتر باشد.
مکانیسمهای اصلی اختلال نعوظ در مردان دیابتی
- نوروپاتی دیابتی آسیب به اعصاب خودکار (اتونوم) که مسئول سیگنالدهی برای ریلکس شدن عروق خونی آلت تناسلی و افزایش جریان خون هستند میتواند مانع از شروع یا حفظ نعوظ شود؛
- آنژیوپاتی دیابتی باریک شدن و سخت شدن شریانهای آلت تناسلی به دلیل تجمع پلاک و آسیب به دیواره رگها باعث کاهش جریان خون ورودی به آلت تناسلی میشود. این امر به معنای آن است که خون کافی برای سفت شدن کامل آلت تناسلی وارد نمیشود؛
- میکروآنژیوپاتی آسیب به رگهای خونی بسیار کوچک (مویرگها) در آلت تناسلی که برای حفظ فشار خون داخل آلت تناسلی و نگهداری نعوظ ضروری هستند، میتواند منجر به «نشت وریدی» شود. در این حالت حتی اگر نعوظ شروع شود خون به سرعت از آلت تناسلی خارج شده و نعوظ حفظ نمیشود؛
- اختلال هورمونی (Hypogonadism) دیابت میتواند بر تولید هورمون تستوسترون نیز تاثیر بگذارد. سطوح پایین تستوسترون (که هایپوگنادیسم نامیده میشود) میتواند میل جنسی را کاهش داده و در برخی موارد منجر به اختلال نعوظ شود. اگرچه نقش مستقیم تستوسترون در اختلال نعوظ پیچیده است، اما کمبود آن میتواند علائم را تشدید کند؛
- اختلال در عملکرد سلولهای عضلانی صاف قند خون بالا میتواند به سلولهای عضلانی صاف در اجسام غاری آلت تناسلی آسیب برساند و توانایی آنها در ریلکس شدن و حفظ خون را مختل کند.
کاهش میل جنسی (Libido)
کاهش میل جنسی یا لیبیدو یکی دیگر از مشکلات رایج در مردان دیابتی است که میتواند ناشی از عوامل فیزیکی و روانی باشد:
- کاهش تستوسترون دیابت میتواند به دلیل تاثیر بر محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-غدد جنسی منجر به کاهش تولید تستوسترون شود. تستوسترون نقش کلیدی در تنظیم میل جنسی دارد. سطوح پایین این هورمون میتواند منجر به بیعلاقگی به فعالیت جنسی شود؛
- خستگی و بیحالی افراد دارای تشخیص دیابت، بهویژه آنهایی که کنترل قند خون ضعیفی دارند، اغلب از خستگی مزمن، بیحالی و کمبود انرژی رنج میبرند. این خستگی میتواند بهطور مستقیم بر میل به فعالیت جنسی تاثیر بگذارد؛
- افسردگی و اضطراب دیابت میتواند با افسردگی و اضطراب همراه باشد. این شرایط روانی میتوانند میل جنسی را به شدت کاهش دهند؛
- درد و ناراحتی برخی عوارض دیابت مانند نوروپاتی محیطی میتوانند منجر به درد یا بیحسی شوند که ممکن است فعالیت جنسی را ناخوشایند یا دشوار کند و در نتیجه میل جنسی را کاهش دهد.

زودانزالی یا دیرانزالی
نوروپاتی دیابتی میتواند بر اعصابی که کنترل کننده فرایند انزال هستند نیز تاثیر بگذارد و منجر به اختلال در زمانبندی انزال شود:
- زودانزالی (Premature Ejaculation) اگرچه زودانزالی همیشه به دیابت مرتبط نیست و عوامل روانی نیز در آن نقش دارند، اما نوروپاتی دیابتی میتواند با تغییر در آستانه تحریک عصبی، به زودانزالی کمک کند. آسیب به اعصاب میتواند باعث شود که سیستم عصبی سمپاتیک زودتر از موعد تحریک شده و منجر به انزال سریعتر شود؛
- دیرانزالی یا عدم انزال (Delayed or Anorgasmia) در برخی موارد نوروپاتی دیابتی میتواند به اعصاب مسئول انزال آسیب برساند و باعث شود که انزال با تاخیر زیاد رخ دهد یا اصلا اتفاق نیافتد. این حالت میتواند بسیار آزاردهنده باشد و بر لذت جنسی و رضایت از رابطه تاثیر منفی بگذارد؛
- انزال پسگرد (Retrograde Ejaculation) این عارضه در دیابت به دلیل آسیب به اعصاب کنترل کننده گردنه مثانه رخ میدهد. در انزال پسگرد، بجای اینکه منی از طریق مجرای ادرار به بیرون دفع شود، به عقب برگشته و وارد مثانه میشود. این وضعیت میتواند باعث نگرانی در مورد باروری شود و نیاز به بررسی پزشکی دارد.
علائم عوارض جنسی دیابت در مردان
۱. پرادراری (افزایش ادرار) – پلییوری (Polyuria)
پرادراری یا پلییوری به دفع ادرار بیشتر از حد معمول اطلاق میشود. در افراد دارای تشخیص دیابت، به دلیل بالا بودن سطح قند خون (گلوکز)، کلیهها تلاش میکنند تا قند اضافی را از طریق ادرار دفع کنند. این فرآیند باعث کشیده شدن آب بیشتر به ادرار شده و در نتیجه حجم و دفعات ادرار افزایش مییابد. این علامت، بهویژه در طول شب (شبادراری یا نوکتوریا)، میتواند آزاردهنده باشد و خواب فرد را مختل کند.
دلایل بیولوژیک وقتی سطح گلوکز خون از آستانه کلیوی فراتر میرود (معمولا حدود ۱۸۰ میلی گرم در دسی لیتر)، کلیهها قادر به بازجذب تمام گلوکز فیلتر شده نیستند. گلوکز باقیمانده در ادرار آب را به سمت خود میکشد که منجر به افزایش حجم ادرار و دفع آب بیشتر از بدن میشود.
اهمیت بالینی پرادراری یکی از علائم کلاسیک و اولیه دیابت است که میتواند اولین هشدار برای فرد باشد. نادیده گرفتن این علامت میتواند به دهیدراسیون (کمآبی بدن) و افزایش تشنگی (پلیدیپسی) منجر شود؛

پرنوشی (افزایش تشنگی) – پلیدیپسی (Polydipsia)
پرنوشی یا پلیدیپسی به احساس تشنگی مداوم و نیاز به نوشیدن آب زیاد اطلاق میشود. این علامت ارتباط مستقیمی با پرادراری دارد. از آنجاکه بدن آب زیادی را از طریق ادرار از دست میدهد، دچار کمآبی شده و مکانیزمهای تشنگی در بدن فعال میشوند تا فرد را وادار به نوشیدن آب بیشتر کند.
دلایل بیولوژیک همانطور که ذکر شد، پرادراری منجر به از دست دادن مایعات بدن میشود. این کاهش حجم خون و افزایش اسمولالیته پلاسما، مراکز تشنگی در هیپوتالاموس مغز را تحریک میکند و فرد بهصورت مداوم احساس خشکی دهان و نیاز به نوشیدن مایعات پیدا میکند، حتی پس از نوشیدن مقادیر زیادی آب.
اهمیت بالینی پرنوشی و پرادراری اغلب دست به دست هم میدهند و یک چرخه معیوب را تشکیل میدهند: قند خون بالا -> پرادراری -> کمآبی -> پرنوشی. تشخیص همزمان این دو علامت از اهمیت بالایی برخوردار است.

۳. کاهش وزن ناخواسته کاهش وزن ناخواسته به معنای کاهش وزن بدون تلاش آگاهانه برای رژیم غذایی یا افزایش فعالیت بدنی است. این علامت بهویژه در دیابت نوع ۱ شایعتر است، اما در دیابت نوع ۲ نیز میتواند مشاهده شود.
دلایل بیولوژیک در دیابت کنترل نشده، به دلیل کمبود انسولین (در نوع ۱) یا مقاومت به انسولین (در نوع ۲)، گلوکز نمیتواند بهصورت موثر وارد سلولها شود تا بهعنوان منبع انرژی استفاده شود. در نتیجه بدن برای تامین انرژی مجبور به تجزیه چربیها و پروتئینهای ذخیره شده در بدن (عضلات) میشود. این تجزیه منجر به کاهش توده چربی و عضلانی و در نتیجه کاهش وزن میشود.
اهمیت بالینی کاهش وزن بی دلیل میتواند نشانه جدی از عدم کنترل متابولیسم قند باشد. این وضعیت در دیابت نوع ۱ میتواند به کتواسیدوز دیابتی (DKA) منجر شود.
۴. خستگی و بیحالی
خستگی و بیحالی مفرط، حتی پس از استراحت کافی، یکی از علائم شایع در افراد دارای تشخیص دیابت است. این خستگی میتواند دائمی باشد و بر کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارد.
دلایل بیولوژیک چندین عامل میتواند منجر به خستگی مزمن افراد دارای تشخیص دیابت شود، از جمله
- عدم تامین انرژی سلولی گلوکز منبع اصلی انرژی سلولهاست. وقتی گلوکز نمیتواند وارد سلولها شود، سلولها با کمبود انرژی مواجه شده و فرد احساس خستگی میکند؛
- دهیدراسیون از دست دادن مایعات بدن به دلیل پرادراری میتواند به کاهش حجم خون و کاهش اکسیژنرسانی به بافتها منجر شود که خود باعث خستگی میشود؛
- التهاب مزمن در دیابت سطح التهاب بدن ممکن است افزایش یابد که میتواند به خستگی کمک کند؛
- اختلال در خواب شبادراری (پرادراری در شب) میتواند خواب فرد را مختل کرده و منجر به خستگی در طول روز شود.
اهمیت بالینی خستگی به تنهایی یک علامت اختصاصی نیست، اما در کنار سایر علائم دیابت، میتواند نشانهای از مشکل زمینهای باشد.

۵. تاری دید
تاری دید یا کاهش کیفیت بینایی یکی از علائم اولیه دیابت است که میتواند بهصورت موقت یا پایدار باشد. این تاری دید معمولا ناشی از نوسانات سطح قند خون است.
دلایل بیولوژیک افزایش سطح قند خون میتواند بر عدسی چشم تاثیر بگذارد. گلوکز اضافی در مایعات چشم (مانند زلالیه) میتواند وارد عدسی شده و باعث ورم آن شود. این ورم موقت عدسی، شکل آن را تغییر داده و توانایی آن در متمرکز کردن نور را مختل میکند که منجر به تاری دید میشود. با کنترل قند خون، این تاری دید میتواند بهبود یابد. در مراحل پیشرفتهتر دیابت، ممکن است عوارض جدیتری مانند رتینوپاتی دیابتی (آسیب به شبکیه) رخ دهد که منجر به تاری دید دائمی یا حتی نابینایی میشود. اما تاری دید اولیه معمولا به دلیل ورم عدسی است. برای آشنایی بیشتر با رتینوپاتی دیابتی میتوانید به مقاله «رتینوپاتی دیابتی: آسیب به چشمها به علت قند خون بالا (علائم، علل و درمانها)» مراجعه کنید.
اهمیت بالینی تاری دید میتواند یک هشدار اولیه باشد، بهویژه اگر فرد سابقه بیماری چشم نداشته باشد. نادیده گرفتن این علامت میتواند به آسیبهای جبرانناپذیر چشمی در آینده منجر شود.
۶. عفونتهای مکرر
افراد دیابتی مستعد ابتلا به عفونتهای مکرر هستند، از جمله عفونتهای پوستی، ادراری، قارچی (مانند کاندیدیازیس) و لثه.
دلایل بیولوژیک
- قند خون بالا قند خون بالا یک محیط کشت عالی برای رشد باکتریها و قارچها فراهم میکند. بهعنوان مثال، در ادرار، گلوکز اضافی میتواند رشد باکتریها را افزایش داده و منجر به عفونتهای ادراری مکرر شود؛
- کاهش عملکرد سیستم ایمنی دیابت کنترل نشده میتواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و توانایی بدن برای مبارزه با عفونتها را کاهش دهد. گلبولهای سفید خون در محیطهای با قند خون بالا عملکرد ضعیفتری دارند؛
- کاهش جریان خون در طولانی مدت دیابت میتواند به رگهای خونی آسیب برساند و جریان خون به بافتها را کاهش دهد. این امر باعث میشود که آنتیبادیها و سلولهای ایمنی به طور موثر به محل عفونت نرسند.
اهمیت بالینی عفونتهای مکرر و مقاوم به درمان، بهویژه عفونتهای قارچی (مانند عفونتهای واژینال در زنان یا کاندیدیازیس دهانی) یا عفونتهای پوستی میتوانند نشانهای از دیابت کنترل نشده باشند.
۷. بهبود کند زخمها
در افراد دارای تشخیص دیابت زخمها، بریدگیها یا کبودیها ممکن است کندتر از حد معمول بهبود یابند. این مشکل میتواند منجر به عوارض جدی مانند عفونتهای عمیق و حتی قطع عضو در موارد شدید شود.
دلایل بیولوژیک
- اختلال در گردش خون دیابت میتواند به رگهای خونی آسیب رسانده و جریان خون به اندامها، بهویژه پاها، را کاهش دهد. کاهش جریان خون به معنای کاهش اکسیژن، مواد مغذی و سلولهای ایمنی مورد نیاز برای ترمیم زخم است؛
- نوروپاتی دیابتی آسیب به اعصاب (نوروپاتی) میتواند منجر به کاهش حس در اندامها شود. فرد ممکن است متوجه زخمها، بریدگیها یا تاولهای کوچک نشود و این زخمها بدون درمان پیشرفت کنند؛
- ضعف سیستم ایمنی افراد دارای تشخیص دیابت سیستم ایمنی تضعیف شدهاند دارند و در نتیجه توانایی بدن برای مبارزه با عفونت در محل زخم کاهش یافته است؛
- قند خون بالا سطح بالای قند خون میتواند مستقیما بر عملکرد سلولهای ترمیمکننده زخم (مانند فیبروبلاستها) تاثیر بگذارد و روند بهبود را کند نماید.
اهمیت بالینی هرگونه زخم یا بریدگی که به سرعت بهبود نمییابد، به خصوص در پاها، باید توسط پزشک بررسی شود. این علامت میتواند نشانهای از دیابت و نیاز به مراقبت ویژه از پاها باشد.
۸. خشکی دهان و پوست
احساس خشکی مداوم در دهان (زروستومیا) و خشکی یا خارش غیرمعمول پوست، از دیگر علائم اولیه دیابت هستند.
دلایل بیولوژیک
- خشکی دهان پرادراری و از دست دادن مایعات بدن میتواند منجر به دهیدراسیون و کاهش تولید بزاق شود که نتیجه آن خشکی دهان است. قند خون بالا همچنین میتواند به عملکرد غدد بزاقی آسیب برساند. خشکی دهان میتواند خطر پوسیدگی دندان و بیماریهای لثه را افزایش دهد؛
- خشکی پوست دهیدراسیون ناشی از پرادراری میتواند منجر به خشکی کلی پوست شود. همچنین، دیابت میتواند به اعصاب کوچکی که غدد عرق و چربی را کنترل میکنند، آسیب برساند که منجر به کاهش رطوبت طبیعی پوست میشود. خارش پوست نیز میتواند ناشی از خشکی یا عفونتهای قارچی (مانند کاندیدیازیس پوستی) باشد که در دیابت شایعترند.
اهمیت بالینی خشکی دهان و پوست، بهویژه اگر با سایر علائم ذکر شده همراه باشد، میتواند نشانهای از عدم تعادل قند خون باشد. توجه به این علائم و مراجعه به پزشک برای تشخیص به موقع ضروری است.

قند پایین در مردان
افت قند خون، که در اصطلاح پزشکی به آن هیپوگلیسمی گفته میشود، وضعیتی است که در آن سطح گلوکز (قند) خون به کمتر از حد طبیعی (معمولا زیر ۷۰ میلی گرم در دسی لیتر) میرسد. این عارضه یکی از چالشهای شایع و بالقوه خطرناک برای افراد دارای تشخیص دیابت، بهویژه مردان، است. در حالیکه هیپوگلیسمی میتواند در هر فردی رخ دهد، اما در مردانی که دیابت دارند و از داروهای کاهنده قند خون (مانند انسولین یا سولفونیل اورهها) استفاده میکنند، شیوع بیشتری دارد. شناخت دقیق و جامع علائم هیپوگلیسمی برای پیشگیری از عوارض جدی و حتی تهدیدکننده حیات، بسیار مهم است. عدم توجه به این علائم و اخیر در درمان میتواند منجر به تشنج، کما و در موارد نادر حتی مرگ شود. بنابراین، آموزش و آگاهیبخشی در مورد علائم هیپوگلیسمی و نحوه مدیریت آن، بخش جداییناپذیری از برنامه درمانی افراد دارای تشخیص دیابت است.
علائم قند پایین در مردان
علائم هیپوگلیسمی در مردان میتواند طیف وسیعی از نشانهها را در برگیرد که شدت و نوع آنها بسته به سطح قند خون، سرعت افت قند و مدت زمان هیپوگلیسمی متفاوت است. این علائم معمولا به دو دسته کلی تقسیم میشوند: علائم عصبی-خودکار (به دلیل واکنش سیستم عصبی سمپاتیک به افت قند) و علائم نوروگلیکوپنیک (ناشی از کمبود گلوکز برای مغز).
۱. تعریق شدید (بهویژه سرد و چسبناک) یکی از شایعترین و زودترین علائم هیپوگلیسمی، تعریق ناگهانی و شدید است. این تعریق اغلب به صورت سرد و چسبناک است (برخلاف تعریق ناشی از گرما یا فعالیت بدنی) و معمولا در نواحی پیشانی، گردن، زیر بغل و کف دستها مشاهده میشود. این واکنش، پاسخ بدن به فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک برای آزاد کردن گلوکز ذخیره شده است؛
۲. لرزش بدن یا ضعف عضلانی لرزش غیرارادی، بهویژه در دستها و پاها، از دیگر نشانههای بارز هیپوگلیسمی است. این لرزش ممکن است با احساس ضعف عمومی در عضلات یا حتی ناتوانی در انجام حرکات ظریف همراه باشد. این علائم نیز ناشی از پاسخ عصبی بدن به کمبود گلوکز هستند؛
۳. ضربان قلب تند یا نابهنجار (تاکیکاردی) همزمان با فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک، ضربان قلب افزایش مییابد. فرد ممکن است احساس کند قلبش به شدت میتپد یا به اصطلاح «کوبش قلب» دارد. این تاکیکاردی میتواند همراه با احساس ناراحتی در قفسه سینه باشد؛
۴. احساس گرسنگی شدید ناگهانی مغز برای عملکرد صحیح به گلوکز نیاز دارد. هنگامی که سطح قند خون کاهش مییابد، مغز سیگنالهایی را برای افزایش مصرف غذا ارسال میکند که منجر به احساس گرسنگی شدید و ناگهانی، حتی پس از یک وعده غذایی کامل، میشود. این گرسنگی معمولا با حالت تهوع همراه نیست؛
۵. اضطراب، عصبانیت یا زودرنجی تغییرات خلقی از علائم شایع هیپوگلیسمی هستند. مردان ممکن است به طور ناگهانی احساس اضطراب، آشفتگی، تحریکپذیری یا عصبانیت غیرمعمول پیدا کنند. این حالت میتواند منجر به رفتارهای غیرمنطقی یا پرخاشگرانه شود؛
۶. سرگیجه یا سبکی سر کمبود گلوکز برای مغز میتواند منجر به اختلال در عملکرد تعادل شود. فرد ممکن است احساس سرگیجه، عدم تعادل یا سبکی سر داشته باشد که در موارد شدید میتواند به سقوط منجر شود؛
۷. مشکلات تمرکز و گیجی ذهنی اختلال در عملکرد شناختی از علائم نوروگلیکوپنیک است. فرد ممکن است در تمرکز کردن، فکر کردن واضح، به خاطر آوردن اطلاعات یا انجام کارهای روزمره مشکل داشته باشد. این حالت میتواند از گیجی خفیف تا عدم هوشیاری کامل متغیر باشد؛
۸. تاری دید یا دوبینی کمبود گلوکز میتواند بر عملکرد اعصاب بینایی تاثیر بگذارد و منجر به تاری دید، دوبینی یا حتی اختلال موقت در بینایی شود. این علائم معمولا با رفع هیپوگلیسمی برطرف میشوند؛
۹. رنگ پریدگی چهره کاهش جریان خون به پوست (ناشی از انقباض عروق خونی به عنوان بخشی از پاسخ سمپاتیک) میتواند منجر به رنگ پریدگی غیرمعمول پوست، بهویژه در صورت، شود؛
۱۰. خستگی و غش در حالیکه فرد ممکن است در ابتدا احساس بیقراری داشته باشد، با پیشرفت هیپوگلیسمی و کاهش بیشتر قند خون، خستگی شدید و ضعف عمومی بروز میکند. در موارد شدید فرد ممکن است دچار غش یا بیهوشی شود؛
۱۱. سردرد یا احساس منگی سردرد، بهویژه سردرد مبهم یا احساس سنگینی در سر، یکی دیگر از علائم نوروگلیکوپنیک است. این سردرد ممکن است با احساس «منگی» یا «خوابآلودگی مغزی» همراه باشد؛
۱۲. خواب آلودگی یا حتی بیهوشی (در موارد شدید) اگر هیپوگلیسمی درمان نشود، میتواند به تدریج منجر به افزایش خوابآلودگی، کاهش سطح هوشیاری، کما و در نهایت بیهوشی کامل شود. این وضعیت یک فوریت پزشکی است و نیاز به درمان فوری دارد.
نکات مهم
- ظهور تدریجی یا ناگهانی علائم هیپوگلیسمی ممکن است به تدریج و با کاهش تدریجی قند خون ظاهر شوند، یا به طور ناگهانی و شدید در پاسخ به افت سریع قند خون بروز کنند. آگاهی از هر دو حالت برای تشخیص بهموقع حیاتی است؛
- همراه داشتن قند سریعالجذب هر مرد دیابتی، بهویژه آنهایی که از انسولین یا داروهای محرک ترشح انسولین استفاده میکنند، باید همیشه و در همه حال، مقداری کربوهیدرات سریعالجذب با خود به همراه داشته باشد. گزینههای مناسب شامل موارد زیر میشود:
- آبمیوه (نصف لیوان، حدود ۱۲۰ میلی لیتر)؛
- نوشابههای غیر رژیمی (نصف لیوان)؛
- قرصهای گلوکز (۴-۳ عدد)؛
- عسل یا شکر (۱ قاشق غذا خوری)؛
- آب نبات سفت (۵-۴ عدد)؛
- کشمش (۱ قاشق غذا خوری)
این مواد به سرعت جذب خون شده و قند خون را افزایش میدهند.
- قانون ۱۵-۱۵ در صورت مشاهده علائم هیپوگلیسمی خفیف تا متوسط، از «قانون ۱۵-۱۵» پیروی کنید:
- ۱۵ گرم کربوهیدرات سریعالجذب مصرف کنید (مانند گزینههای ذکر شده در بالا)؛
- ۱۵ دقیقه صبر کنید؛
- قند خون خود را مجددا اندازهگیری کنید.
در صورتی که قند خون هنوز زیر ۷۰ میلی گرم در دسی لیتر بود، دوباره ۱۵ گرم کربوهیدرات مصرف کنید و ۱۵ دقیقه دیگر صبر کنید. این چرخه را تا زمانی که قند خون به سطح نرمال برگردد، تکرار کنید. پس از بهبود، یک میان وعده حاوی کربوهیدراتهای پیچیده و پروتئین (مانند نان تست با پنیر یا ماست) مصرف کنید تا از افت مجدد قند خون جلوگیری شود، مگر اینکه وعده غذایی اصلی شما نزدیک باشد.
هیپوگلیسمی یا افت قند خون یک وضعیت جدی برای مردان دارای تشخیص دیابت است که میتواند عواقب خطرناکی به دنبال داشته باشد. شناخت دقیق علائم هشداردهنده اولیه، آمادگی برای اقدام فوری با در دسترس داشتن کربوهیدراتهای سریعالجذب و پیروی از دستورعملهای درمانی نقش کلیدی در پیشگیری از عوارض شدید و حفظ کیفیت زندگی مردان دیابتی ایفا میکند.
علائم دیابت نوع دو در مردان
دیابت نوع دو، یکی از شایعترین بیماریهای مزمن متابولیکی در جهان است که با مقاومت سلولهای بدن به انسولین و یا نقص در تولید آن مشخص میشود. این اختلال منجر به افزایش سطح قند خون میگردد و در صورت عدم کنترل میتواند عوارض جدی و جبرانناپذیری بر سلامت فرد بر جای گذارد. شناسایی بهنگام و دقیق علائم این بیماری نه تنها کلید مدیریت موثر و پیشگیری از پیشرفت آن است، بلکه میتواند کیفیت زندگی فرد را به نحو چشمگیری بهبود بخشد. از آنجا که مردان ممکن است در مواجهه با علائم بیماری، کمتر به جستجوی مراقبتهای پزشکی بپردازند، آگاهیبخشی در این زمینه از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این بخش به بررسی علائم کلیدی دیابت نوع دو در مردان پرداخته شده است.
۱. افزایش تکرر ادرار و تشنگی بیش از حد در دیابت نوع دو، یکی از نخستین نداهای بیدارکننده بدن، تکرر ادرار (پُلییوری) و عطش بیحد و حصر (پُلیدیپسی) است. هنگامی که قند خون از مرزهای طبیعی فراتر میرود، کلیهها برای دفع این قند اضافی، ناچار به افزایش حجم ادرار میشوند. این فرآیند، منجر به خروج مقادیر قابل توجهی آب از بدن میگردد که نتیجه آن، احساس تشنگی مداوم و فزایندهای است که هیچگاه به صورت کامل از بین نمیرود. مردانی که پیش از این به ندرت نیمهشب برای تخلیه مثانه بیدار میشدند، اکنون خود را با نیاز مکرر به ادرار، حتی در طول شب مواجه میبینند. این دو علامت همواره با هم ظاهر میشوند و نشانهای گویا از تلاش بدن برای بازگرداندن تعادل از دست رفتهاند. این عطش سیریناپذیر و نیاز مکرر به دفع ادرار، نه تنها میتواند آرامش و خواب فرد را مختل کند، بلکه هشداری جدی است؛
۲. احساس خستگی و ضعف مداوم بدون دلیل مشخص در دیابت کنترل نشده، نشاط و نیروی فرد کاهش مییابد و جای خود را به خستگی و ضعف مداومی میدهد که هیچ دلیل آشکار و منطقی ندارد. سلولهای بدن، برای انجام وظایف خود، به انرژی نیاز دارند و این انرژی عمدتا از طریق گلوکز تامین میشود. اما در دیابت نوع دو، با وجود حضور گلوکز در خون، سلولها قادر به جذب و استفاده موثر از آن نیستند. این وضعیت، شبیه به قایقی است که در اقیانوسی از آب، تشنه میماند. کمبود انرژی در سطح سلولی، منجر به احساس فرسودگی، بیحالی و عدم توانایی برای انجام فعالیتهای روزمره میشود. مردان ممکن است احساس کنند که حتی پس از خواب کافی، همچنان خستهاند و انرژی لازم برای شروع روز یا ادامه فعالیتهای معمول را ندارند. این خستگی، نه از کار زیاد، بلکه از سوءتغذیه سلولی ناشی میشود و هشداری برای جستجوی ریشهیابی این ضعف و رخوت بیپایان است؛
۳. تاری دید و کاهش شفافیت بینایی چشم، دریچهای است به جهان و شفافیت بینایی، موهبتی است بیبدیل. اما در پیکار با دیابت، این موهبت نیز ممکن است دستخوش تغییر شود. افزایش سطح قند خون، میتواند بر عدسی چشم تأثیر بگذارد و باعث تغییر شکل و عملکرد آن شود. این تغییر، منجر به تاری دید میشود که ممکن است متغیر باشد و گاهی بهتر و گاهی بدتر به نظر رسد. در برخی موارد، قند اضافی در مایعات چشمی تجمع یافته و سبب تورم عدسی چشم میشود که این امر نیز تاری دید را به دنبال دارد. این حالت، اغلب به صورت موقت است و با کنترل سطح قند خون، بینایی ممکن است به حالت عادی بازگردد. اما نباید این علامت را نادیده گرفت، زیرا تداوم قند خون بالا میتواند به آسیبهای جدیتر و دائمی به شبکیه چشم (رتینوپاتی دیابتی) منجر شود که در صورت عدم درمان، میتواند حتی به نابینایی بیانجامد. مردان باید به هرگونه کاهش در وضوح دید، صعوبت در خواندن یا تشخیص جزئیات کوچک توجه کنند و آن را هشداری جدی تلقی نمایند
4.تاخیر در بهبود زخمها و عفونتهای مکرر قند خون بالا توانایی بدن را در ترمیم بافتها و مبارزه با عفونتها کاهش میدهد. در افراد دارای تشخیص دیابت سیستم ایمنی ضعیفتر عمل میکند و گردش خون نیز ممکن است مختل شود. این دو عامل باعث میشود که زخمهای کوچک (مانند خراشیدگیها، بریدگیها یا حتی جوشها) به کندی بهبود یابد و مستعد عفونتهای باکتریایی یا قارچی شود. عفونتهای مکرر، بهویژه عفونتهای دستگاه ادراری، عفونتهای پوستی، عفونتهای قارچی (مانند کاندیدیازیس) و عفونتهای لثه، در افراد دارای تشخیص دیابت شایعتر است. این مشکلات، بهویژه در پاها، میتواند به زخمهای مزمن و حتی در موارد شدید به قطع عضو منجر شود
5. کاهش بیدلیل وزن بدن در حالیکه بسیاری از افراد دارای تشخیص دیابت اضافه وزن دارند، کاهش وزن ناخواسته و بدون تلاش برای لاغری، یکی از علائم هشداردهنده دیابت نوع دو (بهویژه در مراحل پیشرفتهتر) است. وقتی سلولها نمیتوانند از گلوکز به عنوان سوخت استفاده کنند، بدن شروع به سوزاندن چربی و پروتئین (عمدتا از ماهیچهها) برای تامین انرژی میکند. این فرآیند منجر به کاهش وزن قابلتوجه میشود، حتی اگر فرد به اندازه کافی غذا بخورد. این کاهش وزن معمولا با افزایش گرسنگی نیز همراه است، زیرا بدن به دنبال دریافت انرژی بیشتر است
6. اختلالات جنسی (مانند کاهش میل یا ناتوانی جنسی)
دیابت میتواند تاثیرات جدی بر سلامت جنسی مردان داشته باشد. قند خون بالا به مرور زمان به رگهای خونی و اعصاب (نوروپاتی دیابتی) آسیب میرساند. این آسیب میتواند منجر به اختلال نعوظ (ناتوانی در حفظ نعوظ کافی برای رابطه جنسی) شود، زیرا جریان خون به آلت تناسلی کاهش یافته و سیگنالهای عصبی لازم برای نعوظ به درستی منتقل نمیشوند. همچنین، دیابت میتواند باعث کاهش میل جنسی (لیبیدو) شود، که ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی، خستگی، استرس و مشکلات روانی ناشی از بیماری باشد. این مشکلات میتواند به میزان زیادی بر کیفیت زندگی و روابط عاطفی تاثیر بگذارد؛
7.بیحسی یا گزگز در دستها و پاها بالا بودن مزمن قند خون به اعصاب محیطی آسیب میرساند، که به این وضعیت «نوروپاتی دیابتی» گفته میشود. این آسیب معمولا ابتدا در اعصاب بلندتر، یعنی در پاها و دستها، شروع میشود. بیماران ممکن است احساس بیحسی، گزگز، سوزش، مورمور شدن، یا حتی درد شدید در این نواحی را تجربه کنند. این علائم معمولا در شب تشدید میشوند و میتوانند راه رفتن و انجام کارهای روزمره را دشوار سازد. در موارد شدید، فرد ممکن است حس خود را به طور کامل از دست بدهد، که این موضوع خطر آسیب دیدگی (مانند بریدگی یا سوختگی) را افزایش میدهد، زیرا فرد متوجه جراحت نمیشود؛
8. خشکی و خارش پوست دیابت میتواند بر سلامت پوست نیز تاثیر بگذارد. بالا بودن قند خون میتواند منجر به از دست دادن مایعات بدن شود و باعث کمآبی پوست گردد، که در نتیجه پوست خشک و مستعد خارش میشود. علاوهبر این، دیابت میتواند بر گردش خون تاثیر بگذارد، که منجر به کاهش اکسیژن و مواد مغذی به پوست میشود و خشکی و خارش را تشدید میکند. خارش ممکن است در نواحی مختلف بدن، بهویژه در پاها، دستها و ناحیه تناسلی، رخ دهد. عفونتهای قارچی (مانند برفک یا کاندیدیازیس) که در افراد دارای تشخیص دیابت شایعتر هستند، نیز میتوانند باعث خارش و تحریک پوستی شوند. مشکلات پوستی مانند آکانتوزیس نیگریکانس (تیره شدن و ضخیم شدن پوست در چینهای بدن) و اگزما نیز در افراد دیابتی دیده میشود.
در صورت مشاهده یک یا چند مورد از این نشانهها، بهویژه اگر این علائم بهصورت مداوم و بدون دلیل مشخص بروز پیدا کند، مراجعه فوری به پزشک و انجام آزمایشهای لازم، بهویژه قند خون ناشتا و هموگلوبین A1C اهمیت زیادی دارد. تشخیص و اقدام زودهنگام میتواند نقش حیاتی در کنترل بیماری، جلوگیری از پیشرفت آن، مدیریت موثر علائم و پیشگیری از عوارض جدی و تهدیدکننده زندگی داشته باشد. مشاوره با پزشک، تغییر سبک زندگی (شامل رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم) و در صورت لزوم، شروع درمان دارویی میتواند به افراد کمک کند تا زندگی سالم و فعالی با دیابت داشته باشند. نادیده گرفتن این علائم میتواند منجر به آسیبهای جبرانناپذیر به اندامهای حیاتی بدن شود.
2 نظر
LeonBet bietet w�chentliche Turniere mit echten Geldpreisen.
Erfahre, warum tausende Spieler LeonBet vertrauen.